Zwolnienie z podatku pożyczek udzielanych przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej (art. 9 pkt 10 lit iu.p.c.c.)

Jeśli w świetle Dyrektywy 2008/7/WE traktować spółkę komandytowo-akcyjną jako kapitałową, to umowa pożyczki udzielana spółce przez jedynego wspólnika i komplementariusza stanowi wkład kapitałowy, ten zaś nie powinien podlegać opodatkowaniu. Rezultat taki zostanie osiągnięty, gdy do pożyczki udzielonej przez wspólnika spółce komandytowo-akcyjnej zastosowanie znajdzie zwolnienie z art. 9 pkt 10 lit. i) u.p.c.c.

W art. 1a pkt 1 u.p.c.c. pośród spółek osobowych wprost wymieniono spółkę komandytowo-akcyjną. Z kolei w wyroku TSUE z 22 kwietnia 2015 r. w sprawie C-357/13, przesądzono iż art. 2 ust. 1 lit. b) i c) Dyrektywy 2008/7/WE należy interpretować w ten sposób, że spółkę komandytowo-akcyjną prawa polskiego uznaje się za spółkę kapitałową w rozumieniu owego przepisu, nawet jeżeli jedynie część jej kapitału i członków może spełnić przesłanki przewidziane w tym przepisie. 

Kolizję pomiędzy przepisami prawa krajowego a przepisami prawa wspólnotowego rozstrzyga art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, wedle którego jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Wedle przepisów wspólnotowych tj. art. 5 ust. 1 lit. a) Dyrektywy nie podlegają opodatkowaniu w żadnej formie wkłady kapitałowe do spółki. Za wkład kapitałowy zgodnie Dyrektywą uważa się m.in.:

- zaciągnięcie pożyczki przez spółkę kapitałową, jeśli wierzyciel uprawniony jest do udziału w zyskach spółki, a także zaciągnięcie pożyczki przez spółkę kapitałową u członka, współmałżonka lub dziecka członka, a także

- zaciągnięcie pożyczki u strony trzeciej, jeżeli jest ona gwarantowana przez członka, pod warunkiem że takie pożyczki mają taką samą funkcję jak zwiększenie kapitału spółki (art. 3 lit. I, J).

Zgodnie z art. 2 lit. b i c Dyrektywy na potrzeby tej regulacji przez spółkę kapitałową uważa się m.in. każdą spółkę, przedsiębiorstwo, stowarzyszenie lub osobę prawną, których udziały w kapitale lub majątku mogą być przedmiotem transakcji na giełdzie, a także każdą spółkę, przedsiębiorstwo, stowarzyszenie lub osobę prawną prowadzące działalność skierowaną na zysk, których członkowie mają prawo zbytu swoich udziałów stronom trzecim bez uprzedniego upoważnienia oraz odpowiadają za długi spółki, przedsiębiorstwa lub osoby prawnej tylko do wysokości swoich udziałów.

Doniosłe znaczenie ma to, że TSUE w wyroku z 22 kwietnia 2015 r. w sprawie C-357/13 Drukarnia Multipress sp. z o.o. stwierdził, że art. 2 ust. 1 lit. b) i c) Dyrektywy 2008/7/WE należy interpretować w ten sposób, że spółkę komandytowo-akcyjną prawa polskiego uznaje się za spółkę kapitałową w rozumieniu owego przepisu, nawet jeżeli jedynie część jej kapitału i członków może spełnić przesłanki przewidziane w tym przepisie. Wykładnia TSUE przesądza zatem problem tego, czy spółce komandytowo-akcyjna przysługuje miano spółki kapitałowej, w kontekście Dyrektywy. 

Wyrok WSA z dnia 5 grudnia 2023 r., I SA/Gl 1518/22

Standard: 87300 (pełna treść orzeczenia)

Wbrew literalnemu brzmieniu art. 1a pkt 1 i 2 u.p.c.c. spółka komandytowo-akcyjna jest spółką kapitałową w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zawarte w art. 1a pkt 1 oraz 2 u.p.c.c. definicje ustawowe wprost stanowią, że spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową. Literalnej odczytanie tych przepisów powinno zatem prowadzić do wniosku, że w opisanym przez Spółkę zdarzeniu przyszłym nie będzie miało zastosowania zwolnienie przewidziane w art. 9 pkt 10 lit. i) u.p.c.c., skoro w przepisie tym wyraźnie jest mowa o udzielaniu pożyczek spółkom kapitałowym.

Tym niemniej wykładnia tych przepisów nie może być jednak dokonana wyłącznie w oparciu o dyrektywy wykładni językowej, w szczególności z pominięciem kontekstu prawodawstwa unijnego. Należy bowiem wskazać, że na mocy art. 288 ak. 3 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2016 r., C – 202; dalej: TFUE) dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Ponadto na podstawie art. 291 ust. 1 TFUE Państwa Członkowskie przyjmują wszelkie środki prawa krajowego niezbędne do wprowadzenia w życie prawnie wiążących aktów Unii. W świetle powołanych uregulowań interpretacja przepisów ustaw krajowych winna odbywać się z uwzględnieniem prawodawstwa unijnego. Przy wykładni pojęcia "spółka kapitałowa" należy zatem wziąć pod uwagę nie tylko brzmienie art. 1a u.p.c.c., ale także postanowienia Dyrektywy 2008/7/WE oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w analizowanym zakresie. Dopiero wykładnia krajowej ustawy dokonana z uwzględnieniem prawodawstwa unijnego (wykładnia zgodna) pozwoli na prawidłowe wyznaczenie zakresu pojęcia "spółka kapitałowa".

Wyrok WSA z dnia 7 czerwca 2023 r., I SA/Kr 375/23

Standard: 87007 (pełna treść orzeczenia)