Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej ciążący na małżonkach
Obowiązek zapłaty podatku ciążący na podatnikach (art. 5 u.p.c.c.)
Zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych małżonków będących współwłaścicielami nieruchomości jest jedno i jest to zobowiązanie niepodzielne. Tym samym czynność skutkująca zawieszeniem lub przerwaniem biegu terminu przedawnienia podjęta wobec jednego z małżonków odnosi skutek także wobec drugiego. Oboje małżonkowie są podatnikami opodatkowanymi łącznie, są jedną stroną postępowania i ciąży na nich jedno zobowiązanie podatkowe, toteż doręczenie zawiadomienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego jednemu z nich ma skutek względem obojga. Prowadzi to do wniosku, że także skutek tego doręczenia w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego ziszcza się wobec ich obojga.
Nie znajduje na gruncie prawa podatkowego zastosowania przepis art. 372 K.c. Regulacja opisana w tej normie prawnej odpowiada specyfice zobowiązania cywilnoprawnego i nie może znaleźć zastosowania na gruncie jednego zobowiązania podatkowego ciążącego solidarnie na współmałżonkach.
Ponieważ oboje małżonkowie są podatnikami opodatkowanymi łącznie, są jedną stroną postępowania i ciąży na nich jedno zobowiązanie podatkowe, toteż doręczenie zawiadomienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego jednemu z nich ma skutek względem obojga (por. wyrok NSA: z dnia 17 kwietnia 2014 r., II FSK 1118/12; z dnia 24 września 2015 r., s II FSK 2094/15; z dnia 22 stycznia 2016 r., I FSK 2961/13).
Zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych skarżącej i jej ówczesnego męża będących współwłaścicielami nieruchomości jest jedno i jest to zobowiązanie niepodzielne. Tym samym czynność skutkująca zawieszeniem lub przerwaniem biegu terminu przedawnienia podjęta wobec jednego z małżonków odnosi skutek także wobec drugiego. Oboje małżonkowie, a byli nimi skarżąca i uczestnik postępowania M. K. w dacie powstania zobowiązania podatkowego, są podatnikami opodatkowanymi łącznie, są jedną stroną postępowania i ciąży na nich jedno zobowiązanie podatkowe, toteż doręczenie zawiadomienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego jednemu z nich ma skutek względem obojga (por. wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2014 r., II FSK 1118/12; uchwała NSA z dnia 9 marca 2009 r., I FPS 4/08). Także skutek tego doręczenia w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego ziszcza się wobec ich obojga.
Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej ciążył na współmałżonkach – skarżącej i M. K., zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są zatem zarówno skarżąca, jak i M. K. Jest to jedno zobowiązanie solidarne i w sytuacji, gdy w stosunku do jednego ze zobowiązanych skutecznie zastosowano środek egzekucyjny dotyczący całego, jednego, niepodzielnego zobowiązania, to wpływa on również na sytuację prawną drugiego ze zobowiązanych.
Wyrok NSA z dnia 12 października 2017 r., II FSK 2499/15
Standard: 87163 (pełna treść orzeczenia)
Pożyczka od wspólnika małżonka dla spółki cywilnej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na zasadach właściwych dla umowy spółki, a nie umowy pożyczki, a czynność ta nie jest wyłączona spod opodatkowania na podstawie art. 2 u.p.c.c. i nie korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 9 u.p.c.c.
Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1 pcc w przypadku spółki osobowej za zmianę umowy uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
Przepis ten nie różnicuje zatem pożyczki od dodatkowych kryteriów. Nie wyłącza pożyczki udzielonej przez małżonków, czy inne osoby z kręgu osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn będących wspólnikami spółki cywilnej.
Niewątpliwie majątek zgromadzony przez wspólników w ramach spółki cywilnej jest wspólnym majątkiem wspólników (do niepodzielnej ręki), co stanowi konsekwencję braku podmiotowości prawnej spółki. Objęcie majątku powstałego na podstawie stosunku spółki wspólnością łączną powoduje jego wyodrębnienie od majątków poszczególnych wspólników, a udzielenie pożyczki przez wspólnika małżonka bez względu na to, czy z majątku odrębnego, czy z majątku wspólnego małżonków powoduje podwyższenie ich majątku wspólnego.
Tym samym nie można, w kontekście czynności podlegających opodatkowaniu pcc i definicji ustawowej spółki osobowej, przyjąć argumentacji skargi, że skoro spółka cywilna nie ma osobowości prawnej to de facto umowa pożyczki została zawarta pomiędzy małżonkami, a więc powinna podlegać ustawowemu zwolnieniu o jakim mowa w art. 9 pkt 10 lit.b pcc.
W ocenie Sądu, jeżeli w stosunku do tych podatników (małżonków będących wspólnikami spółki cywilnej) i zawartej między nimi czynności pożyczki ustawodawca nie zastosowała zwolnienia podatkowego, to wyprowadzenie tego zwolnienia w drodze wykładni byłoby sprzeczne z zasadą dokonywania wykładni przepisów prawa w zgodzie z Konstytucją (art. 2 ustawy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej) i stanowiłoby pogwałcenie zasady racjonalnego ustawodawcy.
Wyrok WSA z dnia 25 stycznia 2013 r., I SA/Lu 638/12
Standard: 87221 (pełna treść orzeczenia)