Rodzice dziecka jako strony postępowania o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego

Ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłata następują odpowiednio na wniosek uprawnionych (art. 13 ust. 1 ustawy) jednak niezależnie od tego, czy opieka nad dzieckiem sprawowana jest przez jednego tylko czy też oboje rodziców, adresatem decyzji przyznającej prawo do świadczenia wychowawczego może być tylko jedno z nich. Przesądza o tym regulacja zawarta w art. 22 ustawy. Wskazano tam, że w przypadku zbiegu prawa rodziców do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeżeli opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców, świadczenie wychowawcze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek.

Rozpatrując wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego organ zobligowany jest zatem w pierwszej kolejności ustalić, czy wnioskodawca należy do podmiotów wymienionych w art. 4 ust. 2 ustawy. Następnie powinien zbadać czy zachodzi przesłanka wspólnego zamieszkiwania rodziców i ich dziecka, i ustalić, czy wnioskodawca sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem, którego dotyczy wniosek. W razie zbiegu prawa rodziców zastosować się do regulacji art. 22 ustawy.

Wyrok WSA z dnia 27 czerwca 2017 r., IV SA/Gl 40/17

Standard: 86607 (pełna treść orzeczenia)

Oboje rodzice (opiekunowie) dziecka są stronami postępowania o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego pod warunkiem, że oboje złożyli takie wnioski – wymieniając w nich to samo dziecko. Jeżeli jedno z rodziców (opiekunów) dziecka nie złożyło wniosku o ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego za konkretny okres zasiłkowy to tym samym jedyną stroną postępowania jest drugi rodzic (opiekun) wnioskodawca.

Jeżeli jeden z rodziców nie złożył wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego to organ nie ma obowiązku traktowania go jako strony postępowania. Ustawa o pomocy państwa w wychowaniu dzieci nie przewiduje bowiem przyznawania świadczeń "z urzędu" – brak jest więc materialnego przepisu, który by dawał podstawę do traktowania nieskładającego wniosku jako uprawnionego do wypłaty świadczenia wychowawczego. Tego typu uregulowanie ma i ten skutek, że nie blokuje wypłaty świadczeń dla rodzica opiekującego się dziećmi, w sytuacji gdy miejsce zamieszkania (pobytu) drugiego z rodziców nie jest znane bo nie utrzymuje on kontaktów z rodziną.

Wyrok WSA z dnia 26 stycznia 2017 r., III SA/Kr 1460/16

Standard: 86596 (pełna treść orzeczenia)