Okresowość świadczenia wychowawczego (art. 18 u.p.p.w.d.)
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (800 plus)
Zgodnie z art. 18 ust. 1 u.p.p.w.d. prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest na okres od dnia 1 czerwca do dnia 31 maja roku następnego. Na podstawie zaś art. 18 ust. 2 u.p.p.w.d. prawo do świadczenia wychowawczego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu, o którym mowa w ust. 1, nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką lub przysposobienia dziecka. W myśl art. 21 ust. 3 u.p.p.w.d. wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres są przyjmowane od dnia 1 kwietnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną - od dnia 1 lutego danego roku.
Zważywszy na treść art. 28 u.p.p.w.d., znajdujący w sprawie zastosowanie art. 61 § 3 k.p.a. stanowi, że datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Wskazany przepis określa zdarzenie, z jakim wiązać należy datę wszczęcia postępowania administracyjnego na żądanie strony, a nie datę, do której żądanie takie może być zgłoszone. Data ta nie wyznacza nowego, ani też innego terminu zgłoszenia żądania (wniosku) strony, niż ten wynikający z przepisów prawa materialnego. W świetle art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 21 ust. 3 u.p.p.w.d. w zw. z art. 61 § 3 k.p.a. doręczenie organowi wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego jest zatem czynnikiem uruchamiającym postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego.
Termin z art. 18 ust. 2 u.p.p.w.d. ma charakter materialnoprawny. Terminy prawa materialnego nie podlegają natomiast modyfikacji przez organ, z tego też względu niedopuszczalne jest ich przywrócenie (wyrok WSA w Gliwicach z 11 października 2019 r., II SA/Gl 737/19, wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 30 stycznia 2014 r., II SA/Go 974/13, WSA w Szczecinie z 7 listopada 2019 r., II SA/Sz 746/19, WSA w Poznaniu z 28 maja 2020 r. IV SA/Po 1104/19). Skoro zatem wskazany w art. 18 ust. 2 u.p.p.w.d. początek przyznania świadczenia – od daty złożenia wniosku – nie jest terminem, który podlega przywróceniu, to w razie jego niedochowania skarżący nie może żądać przyznania świadczenia wstecz
Wyrok WSA z dnia 4 grudnia 2024 r., IV SA/Wr 368/24
Standard: 86515 (pełna treść orzeczenia)
Strona może złożyć wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego w każdym czasie trwania okresu świadczeniowego i świadczenie przyznane zostanie od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami do końca okresu. Data złożenia wniosku ogranicza więc w czasie możliwość ustalenia prawa do świadczenia w danym okresie świadczeniowym, ale nie wyklucza w ogóle możliwości jego przyznania.
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie przewiduje możliwości przyznania świadczenia za miesiące poprzedzające złożenie wniosku (za wyjątkiem sytuacji przewidzianych w ustawie, które w niniejszej sprawie nie występują).
Termin określony w art. 18 ust. 2 u.p.p.w.d. jest terminem prawa materialnego, który co do zasady nie podlega przywróceniu, chyba że przywrócenie terminu o takim charakterze wynika wprost z przepisów szczególnych.
Ustawa ustalając okres świadczeniowy i terminy do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia wychowawczego na kolejny okres, w istocie wprowadza regulację, zgodnie z którą zachowanie przez stronę ciągłości pobierania świadczenia wychowawczego (a z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie) wymaga od strony złożenia wniosku na kolejny okres najpóźniej do 30 czerwca.
Wyrok NSA z dnia 21 września 2023 r., I OSK 1764/22
Standard: 86545 (pełna treść orzeczenia)
Terminowy charakteru prawa do świadczenia wychowawczego wynika z wielu przepisów ustawy m.in. art. 4 ust. 3, który stanowi, iż świadczenie wychowawcze przysługuje do dnia ukończenia przez dziecko 18. roku życia; z przepisów art. 18 ust 1 i 2 stanowiących, iż prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest na okres od dnia 1 czerwca do dnia 31 maja roku następnego, a nadto prawo to ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu, o którym mowa w ust. 1, nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką, przysposobienia dziecka lub umieszczenia dziecka w domu pomocy społecznej; art. 7 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, wskazujący, iż w sprawach z wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego złożonych i nierozpatrzonych do dnia 30 czerwca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego ustala się na okres do dnia 30 września 2019 r., zaś w sprawach z wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego złożonych po dniu 30 czerwca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego ustala się na okres do dnia 31 maja 2021 r.
Odmowa przyznania świadczenia wychowawczego, uchylenie lub zmiana prawa już przyznanego, wynikają z konkretnych okoliczności sprawy, które występują i trwają w określonym czasie. Ich wystąpienie winno zostać uzewnętrznione w treści podjętego rozstrzygnięcia, limitując w czasie prawo do świadczenia wychowawczego.
Wyrok NSA z dnia 28 lipca 2023 r., I OSK 1014/21
Standard: 86511 (pełna treść orzeczenia)