Opłata za pobyt w DPS od mieszkańca domu pomocy społecznej

Mieszkaniec domu pomocy społecznej, o którym mowa w pkt 1, ponosi opłatę w wysokości nie więcej niż 70% swojego dochodu, do którego należą świadczenia wymienione w u.p.s., w tym wraz z dodatkami emerytury, renty (także renty uzyskane w wyniku zamiany dożywocia, czy tylko dożywotniej służebności mieszkania, o które na rzecz mieszkańca może wystąpić prokurator na zasadach ogólnych), czy świadczenia alimentacyjne od osób zobowiązanych do alimentacji (o które może na rzecz mieszkańca wnieść kierownik ośrodka pomocy społecznej na podstawie al. 110 ust. 5 u.p.s.).

Dodatek pielęgnacyjny nie został wymieniony w zamkniętym katalogu, jakim jest art. 8 ust. 4 u.p.s., a to oznacza, że na zasadach ogólnych podlega wliczeniu do dochodu osoby przebywającej w domu pomocy społecznej. 

Zmiana decyzji administracyjnej w przedmiocie wysokości opłaty ponoszonej przez mieszkańca następuje na podstawie art. 106 ust. 5 u.p.s., a więc w przypadku m.in. „zmiany sytuacji dochodowej strony".

Wyrok WSA z dnia 12 sierpnia 2020 r., III SA/Kr 700/20

Standard: 85786 (pełna treść orzeczenia)

W art. 61 ust. 2 u.p.s. ustawodawca określił granice obciążenia poszczególnych grup podmiotów odpłatnością za pobyt w domu pomocy społecznej. Mieszkaniec domu (przedstawiciel ustawowy małoletniego mieszkańca) ponosi odpłatność w wysokości nie większej niż 70% swojego dochodu (dochodu małoletniego dziecka). Przepis ma funkcję ochronną. Nie pozwala na bezwzględne żądanie całości opłaty od mieszkańca, którego dochody własne odbiegają od średniego kosztu utrzymania mieszkańca domu pomocy społecznej. Jeżeli kwota odpowiadająca 70% dochodu własnego mieszkańca nie pokrywa pełnej opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, następuje ustalenie podmiotów zobowiązanych do jej uiszczenia z kręgu wskazanego w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s.

Małżonek oraz zstępni i wstępni ponoszą odpłatność stosownie do treści umowy zawartej z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej. W sytuacji, gdy nie dojdzie do zawarcia umowy lub ustalona umową (umowami) kwota partycypacji nie pokrywa całości średniego kosztu utrzymania osoby w placówce, odpłatność ww. osób jest ustalana decyzją, przy czym ustawodawca w art. 61 ust. 2 u.p.s. zastrzega, że decyzyjne obciążenie małżonka i krewnych w linii prostej, kosztami pobytu osoby bliskiej w domu pomocy, może nastąpić jedynie wtedy, gdy dysponują oni dochodem przewyższającym 300% kryterium dochodowego (osoby samotnie gospodarującej lub na osobę w rodzinie) albowiem na koszty pobytu małżonka lub krewnego w linii prostej w domu pomocy społecznej może być przeznaczona nadwyżka ponad 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie lub osoby samotnie gospodarującej. Natomiast gmina (z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej) ponosi odpłatność w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez podmioty wymienione punktach 1 i 2 tj. samego mieszkańca oraz jego małżonka czy krewnych w linii prostej. Ustawodawca dopuszcza możliwość wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej przez inne osoby niż małżonek lub krewni w linii prostej (art. 61 ust. 2 a u.p.s.) stosownie do zawartej umowy z organem (art. 61 ust. 2 c u.p.s.).

Zatem, organ ustalając opłatę za pobyt pensjonariusza w domu pomocy społecznej musi nie tylko określić krąg osób zobowiązanych do pokrycia opłat, ale ustalić warunki finansowo-majątkowe tychże osób, które pozwalałyby na obciążenie ich stosownymi opłatami.

Wyrok WSA z dnia 9 listopada 2017 r., II SA/Sz 769/17

Standard: 86245 (pełna treść orzeczenia)