Całkowita niezdolność do pracy (art. 6 pkt 1 u.p.s.)

Zgodnie z art. 6 pkt 1 u.p.s. całkowita niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1251) całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Oceny niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Przez całkowitą niezdolność do pracy rozumie się także legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 100, dalej jako "ustawa o rehabilitacji zawodowej").

Ustawa o rehabilitacji zawodowej wyróżnia trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany, lekki (art. 3 ust. 1). Nadto orzeczenie ustalające stopień niepełno[prawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów (art. 3 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Z powyższego brzmienia przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej wynika jednoznacznie, że osoba co do której właściwy organ orzekł niepełnosprawność w stopniu znacznym jest osobą, z uwagi na naruszoną sprawność organizmu, niezdolną do pracy w ogóle, ale także zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Organy obu instancji stanęły na stanowisku, że możliwość pracy Skarżącego na stanowisku przystosowanym lub w warunkach zakładu pracy chronionej przesądza o tym, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy i tym samym nie spełnia wszystkich wymaganych przesłanek do przyznania mu zasiłku stałego o jakim mowa w ustawie o pomocy społecznej. Z tym twierdzeniem organów nie sposób się zgodzić, albowiem stoi ono w sprzeczności już z literalnym brzmieniem art. 6 pkt 1 u.p.s. w związku z art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej.

Mimo że z orzeczenia zaliczającego A. W. do znacznego stopnia niepełnosprawności wynika, że może podjąć odpowiednie zatrudnienie – pracę na stanowisku przystosowanym lub w warunkach pracy chronionej - to sam fakt posiadania przez niego orzeczenia świadczy o spełnieniu warunku całkowitej niezdolności do pracy na gruncie przepisów ustawy o pomocy społecznej. Nawet gdyby podjął pracę w warunkach określonych w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności to nadal spełniałby przesłanki całkowitej niezdolności do pracy w rozumieniu art. 37 u.p.s., z uwagi na posiadanie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności. 

Wyrok WSA z dnia 18 stycznia 2024 r., IV SA/Po 815/23

Standard: 85752 (pełna treść orzeczenia)

Całkowita niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach, zaliczenie do I lub II grupy inwalidów albo legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (art. 6 pkt 1 ustawy).

Wyrok WSA z dnia 25 stycznia 2022 r., II SA/Bk 837/21

Standard: 85761 (pełna treść orzeczenia)