Obligatoryjne określenie w decyzji terminu i wartości zwrotu świadczenia nienależycie pobranego

Wysokość należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu ustala się w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że podanie kwoty podlegającej zwrotowi, a także określenie terminu zwrotu tych należności powinno być zawarte w osnowie (rozstrzygnięciu) decyzji, a nie na przykład w uzasadnieniu decyzji (R. Frąckowiak, Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz, Warszawa 2019 art. 104 oraz powołane tam orzecznictwo).

Odwołanie się do "uostatecznienia decyzji" nie stanowi o ustaleniu terminu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Wskazuje jedynie przesłankę dla uznania, że decyzja/rozstrzygniecie o zwrocie staje się wykonalne.

Określenie terminu wpłaty raty oraz określenie cykliczności poszczególnych rat (tygodniowe, miesięczne, półroczne, roczne) stanowi o ustaleniu przesłanki wymagalności obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń (poszczególnych rat), rozstrzyga więc o dopuszczalność wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Wyrok WSA z dnia 18 września 2024 r., IV SA/Po 498/24

Standard: 85548 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 104 ust. 1 i 3 u.p.s. należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Wysokość należności podlegających zwrotowi oraz terminy ich zwrotu ustala się w drodze decyzji administracyjnej.

Wyrok WSA z dnia 20 czerwca 2024 r., IV SA/Po 736/23

Standard: 85588 (pełna treść orzeczenia)

Ustalając termin zwrotu należności organ musi ustalić termin realnie wykonalny, umożliwiający w okolicznościach danej sprawy osobie zobowiązanej dokonanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, bez niweczenia chociażby celu i skutków udzielonej pomocy.

Określenie terminu zwrotu jako obligatoryjny element decyzji i to element o charakterze uznania administracyjnego, musi znaleźć również stosowne uzasadnienie, zgodne z art. 107 § 3 kpa. Nie do przyjęcia jest sytuacja, w której decyzja nie zawiera określonego przepisem art. 104 ust. 3 ups obligatoryjnego jej elementu dotyczącego terminu zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń. Nie można w demokratycznym państwie prawnym zaakceptować nakładania na obywatela obowiązku zwrotu świadczeń w taki sposób, który tworzy stan niejasności co do terminu wykonania obowiązku, uniemożliwia wywiązanie się z tego obowiązku, nie uwzględnia realnej możliwości wykonania obowiązku, jak też uniemożliwia skuteczne prowadzenie ewentualnej egzekucji niewykonanego obowiązku (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 28 października 2014 r., II SA/Bd 891/14; wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 stycznia 2013 r., VIII SA/Wa 848/12

Wyrok WSA z dnia 16 lipca 2019 r., II SA/Bd 244/19

Standard: 85570 (pełna treść orzeczenia)