Uznaniowy charakter decyzji wydanej na podstawie art. 64 u.p.s.

Decyzja wydawana na podstawie art. 64 u.p.s. jest decyzją uznaniową, świadczy o tym użyte w przepisie sformułowanie "można zwolnić", a w konsekwencji kontrola jej legalności jest dokonywana przez Sąd w ograniczonym zakresie. Jak słusznie wskazuje Naczelny Sąd Administracyjny, polega ona na zbadaniu, czy przed podjęciem decyzji organ dysponował niezbędnym materiałem dowodowym uzasadniającym rozstrzygnięcie sprawy i czy dokonał wszechstronnej oceny okoliczności faktycznych istotnych dla takiego rozstrzygnięcia (por. wyrok NSA z 27 października 2020 r., I OSK 1011/20).

Kontrolując legalność aktu Sąd ocenia, czy w sprawie zachodziły warunki materialnoprawne, uzasadniające skorzystanie przez organ administracji z przysługujących mu uprawnień oraz, czy wydanie decyzji zostało poprzedzone prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem, z zachowaniem przepisów procedury administracyjnej (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2016 r., I OSK 2429/14).

Sądowa kontrola legalności decyzji wydawanych w ramach uznania administracyjnego sprowadza się do zbadania, czy wydanie decyzji zostało poprzedzone prawidłowo przeprowadzonym postępowaniem wyjaśniającym, tzn. czy organy obu instancji prawidłowo zebrały materiał dowodowy i rozważyły wszelkie okoliczności mogące mieć wpływ na wybór możliwości rozstrzygnięcia w zakresie umorzenia bądź odmowy umorzenia należności, Sąd nie ocenia decyzji z punktu widzenia jej słuszności (por. wyrok WSA w Krakowie z 14 listopada 2012 r., III SA/Kr 3/12, wyrok NSA z 7 lipca 2015 r., I OSK 13575/14)..

Decyzje odmowne (negatywne) powinny być przekonująco i jasno uzasadnione, zarówno co do faktów, jak i co do prawa, tak, aby nie było wątpliwości, że wszystkie okoliczności istotne dla sprawy zostały głęboko rozważone i ocenione, a ostateczne rozstrzygnięcie jest ich logiczną konsekwencją.

Zgodnie z zasadą przekonywania wyrażoną w art. 11 k.p.a., z decyzji musi zatem wynikać między innymi, że organ nie pozostawił poza swoimi rozważaniami argumentów podnoszonych przez stronę, nie pominął istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy materiałów dowodowych lub nie dokonał oceny tych materiałów wbrew zasadom logiki lub doświadczenia życiowego (por. wyrok WSA w Warszawie z 2 grudnia 2020 r., VIII 665/20).

Wyrok WSA z dnia 18 kwietnia 2023 r., III SA/Kr 163/23

Standard: 85426 (pełna treść orzeczenia)

Art. 64 u.p.s. jest podstawą rozstrzygania przez właściwe w sprawie organy w ramach tak zwanego "uznania administracyjnego". Istota tej konstrukcji polega na tym, że organ administracji publicznej zachowuje - w granicach wyznaczonych przez przepisy prawa materialnego oraz ratio legis upoważnienia ustawowego do takiego działania - swobodę w zakresie wyboru kierunku podejmowanego rozstrzygnięcia.

Sądowa kontrola legalności decyzji wydawanych w ramach uznania administracyjnego jest ograniczona tylko do zbadania, czy organ w pełni wyjaśnił całokształt okoliczności stanu faktycznego i czy przy wydaniu decyzji nie doszło do przekroczenia przez organ granic swobodnego uznania.

Swoboda decyzyjna organów w sprawie, o której mowa w art. 64 u.p.s., jest związana nie tylko z orzekaniem w warunkach uznania administracyjnego (tzn. wyborem kierunku rozstrzygnięcia), lecz także z upoważnieniem do swobodnej, zgodnej z regułą art. 80 k.p.a., oceny stanu faktycznego sprawy w zakresie sytuacji osobistej, majątkowej, dochodowej, rodzinnej osoby wnoszącej opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej i ubiegającej się o całkowite lub częściowe zwolnienie od obowiązku ponoszenia tej opłaty.

W przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności związanych z sytuacją osoby zobowiązanej do ponoszenia opłaty, organ dokonuje oceny tych okoliczności zgodnie z wymogami art. 7 k.p.a., czyli z wyważeniem słusznego interesu strony (wnioskodawcy) i interesu społecznego.

Wyrok WSA z dnia 7 czerwca 2022 r., IV SA/Wr 617/21

Standard: 85429 (pełna treść orzeczenia)