Dopuszczalność żądania oświadczenia o dochodach współmałżonka

Zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej przez osobę składającą wniosek wskazany w art. 64 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej nie wyklucza samo w sobie możliwości żądania od niej oświadczenia o dochodach współmałżonka. O tym bowiem, czy ocena sytuacji materialnej osoby wnioskującej o zwolnienie z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej powinna uwzględniać dochody jej małżonka, przesądza nie tyle istniejący pomiędzy nią i małżonkiem ustrój majątkowy, ile to, czy wspólnie z nim zamieszkuje i gospodaruje, a co za tym idzie, czy tworzą oni rodzinę w rozumieniu art. 6 pkt 14 tej ustawy. (tak też NSA w wyroku z dnia 16 lutego 2011 r., I OSK 1777/10). Zgodnie z tym przepisem rodzinę tworzą osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Niewątpliwie skarżąca, jej mąż i syn rodzinę taką tworzą, zatem dochody męża podlegały wliczeniu do dochodu rodziny.

Wyrok WSA z dnia 26 października 2017 r., II SA/Sz 892/17

Standard: 85415 (pełna treść orzeczenia)

Z brzmienia art. 107 ust. 5 ustawy wynika, że podmiot odmawiający złożenia oświadczenia ma możliwość jego złożenia, a brak współdziałania z organem przyznającym pomoc społeczną zmierza do utrudnienia działań mających na celu ustalenie jego sytuacji materialnej. Negatywną konsekwencja braku współdziałania ma być decyzja odmowna. Przepis ten zakłada jednak po stronie wnioskodawcy istnienie pewnego nasilenia złej woli lub niedbalstwa, które skutkują odmową złożenia oświadczenia. 

Nawet gdyby przyjąć za trafne uznanie, że wnioskodawczyni wraz z mężem i synem pomimo istniejącej między małżonkami umowy o rozdzielności majątkowej tworzą rodzinę w rozumieniu art. 6 ust. 13 u.p.s., to  w niniejszej sprawie żadnej takiej motywacji nie można przypisać wnioskodawczyni. Jej mąż nie akceptował ponoszenia wysokich opłat na rzecz utrzymania teściowej i bez względu na motywy zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej, umowa ta została zawarta, co rodzi określone konsekwencje faktyczne i prawne. Od umowy między małżonkami zależy w tej sytuacji wysokość wzajemnych świadczeń na koszty utrzymania mieszkania i dziecka. Przede wszystkim jednak E. G. nie mogła skutecznie złożyć oświadczenia o dochodach małżonka, nie mogła też wyegzekwować od niego takiego oświadczenia. Tym bardziej nie może ponosić negatywnych konsekwencji zachowań, na które nie ma wpływu i które są niezależne od jej woli.

Wyrok NSA z dnia 16 lutego 2011 r., I OSK 1777/10

Standard: 85419 (pełna treść orzeczenia)