Marnotrawienie przyznanych świadczeń (art. 11 ust. 1 u.p.s.)

Sytuacja beneficjenta pomocy jest badana i monitorowana przez wywiad środowiskowy, różnego rodzaju indywidualne programy, a także kontrakt socjalny. Na ich podstawie ocenia się zasadność przyznania i utrzymania pomocy, a także zmiany jej formy, wstrzymania czy zaprzestania udzielania, jak również obowiązku zwrotu nakładów poniesionych na świadczenia. Tym samym ustawodawca potępia naganne zachowanie świadczeniobiorcy, polegające między innymi na trwonieniu i niszczeniu otrzymanej pomocy czy braku aktywności w rozwiązywaniu problemów. (tak: I. Sierpowska, Pomoc społeczna jako administracja świadcząca. WKP 2012).

Zastosowanie sankcji wynikającej z art. 11 ust. 1 ustaw, a polegającej na ograniczeniu świadczeń lub odmowie ich przyznania w przypadku marnotrawienia własnych zasobów, może nastąpić w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego ww. okoliczności.

Nie jest wystarczające powzięcie wiadomości o okolicznościach uzasadniających przypuszczenie, że doszło do marnotrawienia zasobów własnych potencjonalnego beneficjenta pomocy społecznej, lecz konieczne jest ich stwierdzenie, a zatem ustalenie faktów, o tym mogących świadczyć oraz wskazanie na czym polega ujemny wpływ tych zdarzeń, zachowań na aktualną sytuację rodziny ubiegającego się o świadczenie.

Wyrok WSA z dnia 21 czerwca 2023 r., II SA/Po 562/21

Standard: 85327 (pełna treść orzeczenia)

Przejawem marnotrawstwa przyznanego świadczenia będą takie zachowania strony, które uniemożliwiają prawidłowe jego wykonanie. Do tego typu sytuacji należy zaliczyć np. uniemożliwienie przez stronę prawidłowego wykonywania usług opiekuńczych bądź znaczne utrudnianie ich wykonywania. Zachowania te mogą polegać na agresji słownej lub czynnej, a także np. na nie wpuszczeniu opiekuna do mieszkania, by mógł wykonywać przyznane decyzją usługi (por. np. wyrok WSA w Łodzi z 19 lipca 2005 r., II SA/Łd 858/04, S. Nitecki: Fakultatywne formy weryfikacji decyzji administracyjnej w sferze pomocy społecznej, Samorząd Terytorialny 2003/11/36).

Notoryczne nadużywanie alkoholu przez skarżącego prowadzi do wniosku, że zaistniały podstawy do przyjęcia, iż przyznana mu pomoc nie osiągnęłaby zamierzonych skutków i podlegałaby dalszemu marnotrawieniu ograniczając dostęp do usług innym osobnom potrzebującym. 

Wyrok WSA z dnia 31 marca 2022 r., II SA/Sz 1294/21

Standard: 85328 (pełna treść orzeczenia)