Pomoc w formie usług opiekuńczych na podstawie art. 50 ust. 2 u.p.s.
Pomoc w formie usług opiekuńczych (art. 50 u.p.s.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Według art. 50 ust. 2 u.p.s. pomoc otrzymać mogą również osoby mające rodziny, niemniej w tych przypadkach ustawodawca odwołuje się do zasady pomocniczości, zwracając uwagę na obowiązki opiekuńcze wynikające z więzi rodzinnych. Osobie wymagającej opieki można przyznać usługi opiekuńcze dopiero wówczas, gdy opieki nie mogą jej zapewnić najbliżsi członkowie rodziny. Obowiązki te ciążą również na małżonku, rodzicach, dziadkach, dzieciach i wnukach, pomimo że nie zamieszkują oni wspólnie z taką osobą. Przyznanie pomocy w formie usług opiekuńczych na podstawie art. 50 ust. 2 u.p.s. w odróżnieniu od przyznawania takiej pomocy osobom samotnym na podstawie ust. 1 powołanego artykułu pozostawione jest uznaniu organu administracji.
Istotą uregulowania z art. 50 u.p.s. jest przede wszystkim zapewnienie osobie potrzebującej właściwej opieki, aby mogła funkcjonować w życiu codziennym i jest to nadrzędne zadanie organów pomocy społecznej. Powodem przyznania usług opiekuńczych może być wiek, choroba lub inna przyczyna, ze względu na którą świadczeniobiorca wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiony.
Zgodnie z dyspozycją art. 103 ust. 1 u.p.s. organ pomocy społecznej może zawrzeć umowę z małżonkiem, zstępnymi lub wstępnymi w sprawie świadczenia przez nich pomocy na rzecz osoby ubiegającej się o świadczenie. Warunki odpłatności i częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat określa rada gminy w drodze uchwały (art. 50 ust. 6 u.p.s.) Konkretyzacja postanowień uchwały następuje w decyzji przyznającej określone usługi opiekuńcze.
Ponadto w orzecznictwie wskazuje się, iż niemożność zapewnienia pomocy osobie jej wymagającej zachodzi wówczas, gdy osoba, która miałaby jej udzielić, mieszka lub pracuje na stałe poza granicami kraju lub w znacznej odległości od miejsca pobytu osoby uprawnionej, bądź ze względu na własne schorzenia lub przypadłości nie jest w stanie udzielić pomocy osobie uprawnionej (por. wyrok WSA w Łodzi z 12 czerwca 2019 r., II SA/Łd 276/19).
Wyrok NSA z dnia 16 listopada 2023 r., I OSK 1912/22
Standard: 85315 (pełna treść orzeczenia)
Należy zwrócić uwagę na charakter uznaniowy przepisu art. 50 ust. 2 u.p.s. Uznanie administracyjne jest instytucją prawną, która pozostawia organom administracji publicznej możliwość podjęcia rozstrzygnięcia według własnego uznania, w tym o odmowie przyznania świadczenia, nawet jeśli wnioskodawca spełnia wymagania, od których świadczenie jest uzależnione (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 kwietnia 2021 r., II SA/Po 692/20). Uznaniowość administracyjna jest obwarowana obowiązkiem uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, co jednocześnie oznacza, że organ administracji publicznej nie może kierować się dowolnością. Jest zobowiązany do przedstawienia wywodu, który ma doprowadzić do przekonania o zasadności jego twierdzeń.
Wyrok WSA z dnia 17 września 2021 r., II SA/Po 910/20
Standard: 85889 (pełna treść orzeczenia)
Świadczenie w postaci usług opiekuńczych mogą również otrzymać osoby mające rodziny, niemniej w tych przypadkach ustawodawca odwołuje się do zasady pomocniczości, zwracając uwagę na obowiązki opiekuńcze wynikające z więzi rodzinnych. Osobie wymagającej opieki można przyznać usługi opiekuńcze dopiero wówczas, gdy opieki nie mogą jej zapewnić najbliżsi członkowie rodziny, obowiązki te ciążą również na małżonku, rodzicach, dziadkach, dzieciach, wnukach, pomimo że nie zamieszkują oni wspólnie z taką osobą.
Pomimo odwoływania się do powinności rodzinnych ustawodawca w art. 16 ust. 2 zastrzega, że gmina i powiat nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej pomimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub prawnych do zaspokojenia jej niezbędnych potrzeb życiowych. Przepis ten stosuje się również wobec podmiotów, którym jednostki samorządu terytorialnego zleciły realizację zadań z zakresu pomocy społecznej.
Zatem nie można odmówić wsparcia w postaci usług opiekuńczych tylko dlatego, że osoba wymagająca opieki ma rodzinę. Należy zbadać, czy członkowie rodziny mają możliwości (finansowe, zdrowotne, lokalowe) sprawowania opieki. Nawet jeżeli możliwości takie istnieją, należy rozważyć przyznanie usług opiekuńczych z obciążeniem ich kosztami członków rodziny.
Zgodnie z art. 103 ust. 1 u.p.s. organ pomocy społecznej może zawrzeć umowę z małżonkiem, zstępnymi lub wstępnymi w sprawie świadczenia przez nich pomocy na rzecz osoby ubiegającej się o świadczenie. Usługi opiekuńcze należą do świadczeń odpłatnych, nie oznacza to jednak, że ich beneficjenci zawsze ponoszą koszty tego świadczenia. Warunki odpłatności i częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat określa rada gminy w drodze uchwały. Konkretyzacja postanowień uchwały następuje w decyzji przyznającej określone usługi opiekuńcze. Należy dodać, że świadczenia w postaci usług należą do tej formy pomocy społecznej, która może podlegać zwrotowi.
Wyrok WSA z dnia 9 października 2019 r., III SA/Kr 676/19
Standard: 85317 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 85316 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 85320 (pełna treść orzeczenia)