Wsteczna moc decyzji w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej

Zobowiązanie istnieje począwszy od dnia powstania tego obowiązku, czyli od dnia umieszczenia osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej, gdyż decyzja ta konkretyzuje obowiązek powstający z mocy prawa z dniem zaistnienia takiego zdarzenia prawnego (wyrok NSA z 10 września 2019 r., I OSK 1236/19). W konsekwencji wydanie decyzji na podstawie art. 59 ust. 1 w związku z art. 61 ust. 1 i ust. 2 u.p.s. w celu ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej może obejmować okres przed wydaniem decyzji, a więc oddziaływać wstecz. 

Ustalenie na podstawie art. 59 ust. 1 u.p.s. w drodze decyzji opłaty ponoszonej przez osoby wymienione w art. 61 ust. 2 tej ustawy za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej jest alternatywnym rozwiązaniem w stosunku do możliwości ustalenia tej opłaty w drodze umowy, o jakiej mowa w art. 103 ust. 2 u.p.s. Oznacza to, że ustalenie wysokości opłaty ponoszonej przez osoby wymienione w art. 61 ust. 2 tej ustawy za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej może następować w różnych datach, ale w każdym przypadku na osobie zobowiązanej będzie ciążyć obowiązek ponoszenia opłat za cały okres pobytu osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej, chyba że co innego wynika z zawartej umowy lub wydanej decyzji. Należy jeszcze dodać, że należności z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, z tytułu opłat określonych przepisami ustawy oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna (art. 104 ust. 5 u.p.s.).

Wyrok NSA z dnia 21 września 2022 r., I OSK 2066/20

Standard: 85283 (pełna treść orzeczenia)

Decyzja o ustaleniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej może nawet wywierać skutki z mocą wsteczną, bowiem konkretyzuje ona obowiązek wynikający z mocy prawa, tj. którego powstanie nie jest uzależnione od wydania decyzji, ale wynika z treści przepisów prawa materialnego, obligujących do wnoszenia opłat w razie ziszczenia się przesłanek z art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. Decyzja w tym przedmiocie pozostaje bowiem w związku z zaistnieniem przesłanek faktycznych stanowiących podstawę powstania określonych skutków prawnych. W takiej sytuacji decyzja konstytutywna może działać zarówno z mocą na przyszłość, jak i z mocą wsteczną. Od momentu bowiem przyjęcia do domu pomocy społecznej rozpoczyna się pobyt w nim, który zgodnie z art. 60 ust. 1 u.p.s. jest odpłatny. Nie w każdym przypadku będzie możliwe wydanie decyzji ustalającej opłatę za pobyt jednocześnie z decyzją o skierowaniu do takiego domu. Natomiast zobowiązanie istnieje począwszy od dnia powstania tego obowiązku, czyli od dnia umieszczenia osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej, gdyż decyzja ta konkretyzuje obowiązek powstający z dniem zaistnienia takiego zdarzenia prawnego

Wyrok NSA z dnia 29 czerwca 2022 r., I OSK 1333/20

Standard: 85289 (pełna treść orzeczenia)