Opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych; lokalne programy pomocy społecznej (art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 110 ust. 10 u.p.s)

Uchwała rady gminy wprowadzająca lokalny program pomocy społecznej nie jest aktem prawa miejscowego w rozumieniu art. 87 ust. 2 Konstytucji RP i art. 40 u.s.g., jest natomiast aktem kierownictwa wewnętrznego. Nie zawiera ona norm abstrakcyjnych i generalnych, nie rozstrzyga także o prawach i obowiązkach podmiotów tworzących wspólnotę samorządową, ma jedynie charakter programowy i zadaniowy, tj. dotyczy wyłącznie działalności organu, do którego została skierowana, a jej adresatem są podmioty ją realizujące.

W postanowieniach art. 17 ust. 2 pkt 4 u.p.s. wskazano, że podejmowanie przez radę gminy zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych, należy do zadań własnych gminy. Natomiast w art. 110 ust. 10 u.p.s. stworzono możliwość opracowywania i kierowania przez radę gminy do wdrożenia lokalnych programów pomocy społecznej, uwzględniających potrzeby z zakresu pomocy społecznej. Wskazane przepisy stanowią upoważnienie dla rady gminy do tworzenia programów, które mają charakter aktów intencjonalnych. 

Zarówno treść, jak i forma powyższej delegacji ustawodawczej wskazuje, że może ona stanowić podstawę przyjęcia i wdrożenia aktów o charakterze wewnętrznym. Mogą one stanowić zobowiązanie dla aparatu pomocniczego gminy, poprzez ich wdrożenie. Nie mogą natomiast regulować sytuacji prawnej podmiotów znajdujących się poza układem organizacyjnym podlegającym organom gminy.

Programy pomocy społecznej mogą w swej treści zawierać jedynie ogólne wytyczne, co do sposobu działania w zakresie nimi określonym. Stanowią uchwały wiążące samą radę gminy i inne podmioty funkcjonujące na terenie gminy.

Wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2022 r., III OSK 7469/21

Standard: 85147 (pełna treść orzeczenia)

Art. 17 ust. 2 pkt 4 i art. art. 110 ust. 10 u.p.s., nie mogą stanowić samoistnej podstawy do wydania uchwały mającej charakter aktu prawa miejscowego. Ustanowienie aktu prawa miejscowego powinno odwoływać się do wyraźnego upoważnienia ustawowego, którego nie ma przepis art. 110 ust. 10 u.p.s.

Wyrok NSA z dnia 6 września 2022 r., I OSK 2300/21

Standard: 86268 (pełna treść orzeczenia)