Wnioskowy tryb wszczęcia postępowania w trybie art. 30 u.p.o.u.a.)

Organy działają na wniosek dłużnika alimentacyjnego i nie są zobowiązane z urzędu badać wszelkich możliwych ulg wymienionych w art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, szczególnie, że wszystkie one mogą być zastosowanej jedynie gdy sytuacja skarżącego zostanie oceniona jako wyjątkowa

Wyrok WSA z dnia 12 maja 2023 r., II SA/Łd 1013/22

Standard: 84797 (pełna treść orzeczenia)

W art. 61 § 1 k.p.a. ustawodawca zadeklarował obowiązywanie w procedurze administracyjnej jurysdykcyjnej zasady skargowości i oficjalności. Zgodnie bowiem z tym przepisem, postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Przepis ten rozgranicza więc dwa tryby postępowania: wszczętego z urzędu i na żądanie strony. W świetle art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1205 ze zm., dalej jako "u.p.o.a.") nie budzi wątpliwości, że postępowanie o rozłożenie na raty należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami, jest postępowaniem wszczynanym wyłącznie na wniosek - w tym wypadku wniosek dłużnika alimentacyjnego.

Z art. 63 k.p.a. wynika, że ustawodawca przewidział możliwość wniesienia podania (wniosku) za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jednak zastrzegł jednocześnie, że może to nastąpić jedynie poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 57). Oznacza to, że dokument elektroniczny wniesiony w inny sposób niż za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej organu administracji publicznej, nie może być uznany za skutecznie złożone podanie. W szczególności, co do zasady, nie jest dopuszczalne wniesienie podania na adres poczty elektronicznej organu administracji publicznej (tzw. adres e-mail). Jak wynika wprost z art. 63 § 1 in fine k.p.a., podanie złożone tą drogą organ pozostawia bez rozpoznania - i to bez konieczności wezwania wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych podania poprzez złożenie go w przewidzianej prawej formie.

Prowadzenie postępowania na skutek wniosku, który nie spełniał ww. wymogów, tj. nie został podpisany przez wnioskodawcę własnoręcznie - w przypadku wniosku złożonego w formie papierowej, lub nie został przesłany do elektronicznej skrzynki podawczej organu - w przypadku wniosku złożonego w formie elektronicznej, oznacza wadliwość postępowania w postaci kwalifikowanej określonej w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. W takim przypadku mamy bowiem do czynienia z działaniem organu "z urzędu", co w przypadku postępowań wszczynanych na wniosek (a takowym - jak podkreślono na wstępie - jest postępowanie o rozłożenie na raty należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego), narusza zasadę skargowości (art. 61 § 1 k.p.a. w zw. z art. 30 ust. 2 u.p.e.a.) i stanowi o rażącym naruszeniu prawa dającym podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji (por. wyroki NSA: z dnia 26 października 2011 r., sygn. I OSK 1866/10; z dnia 30 stycznia 2018 r., II OSK 1580/17; z dnia 15 września 2000 r., III SA 417/00).

Wyrok WSA z dnia 9 marca 2023 r., II SA/Lu 3/23

Standard: 84798 (pełna treść orzeczenia)