Objęcie zaliczek alimentacyjnych dyspozycją art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a.
Umorzenia zobowiązań dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych z funduszu alimentacyjnego świadczeń (art. 30 u.p.o.u.a.)
Przepis art. 30 ust. 2 u.p.u.a. ma zastosowanie tylko do świadczeń wypłaconych na podstawie tej ustawy. Świadczy o tym kategoryczne sformułowanie wskazanego przepisu.
Poza wyjątkiem wskazanym w art. 30 ust. 1 w związku z art. 28 ust. 1 pkt 2 u.p.u.a. (a są to należności powstałe z tytułu zaliczek alimentacyjnych wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej), umorzenie zaliczki alimentacyjnej nie może być przedmiotem postępowania administracyjnego prowadzonego przez organ właściwy wierzyciela w oparciu o ustawę o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
Istnieją podstawy do różnicowania uprawnień osób, które znalazły się w podobnej, lecz nie identycznej sytuacji, wskutek na przykład odmiennych uregulowań prawnych. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przypadku regulacji zawartych w art. 30 ust. 1 i 2 u.p.u.a. i w poprzednio obowiązujących aktach prawnych dotyczących wierzycieli i dłużników alimentacyjnych (vide ww. wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2012 r., I OSK 1426/11).
Wyrok NSA z dnia 9 września 2020 r., I OSK 418/20
Standard: 84774 (pełna treść orzeczenia)
Opierając się na literalnym brzmieniu art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w orzecznictwie zaprezentowano pogląd, że trudna sytuacja materialna dłużnika alimentacyjnego nie stanowi samodzielnej ani dodatkowej przesłanki umorzenia należności powstałych z tytułu zaliczek alimentacyjnych. Za takim kierunkiem wykładni opowiedziały się w rozpatrywanym przypadku organy.
Sąd podziela jednak odmienny kierunek wykładni tego przepisu, zgodnie z którym norma art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów pod pojęciem "z funduszu alimentacyjnego" obejmuje również należności powstałe pod rządami ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.
W wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 listopada 2011 r., I OSK 1095/11, z dnia 6 sierpnia 2013 r., I OSK 534/12, z dnia 17 października 2017 r., I OSK 3340/15, czy też z dnia 25 czerwca 2019 r., I OSK 2087/17), dokonano wykładni prokonstytucyjnej, opierającej się na treści art. 2 i art. 32 Konstytucji RP i przyjęto, że inne rozumienie przepisu art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, powodowałoby nieuzasadnione pozbawienie dłużników alimentacyjnych, których należności powstały w związku z wypłatą zaliczek alimentacyjnych, możliwości ubiegania się o umorzenie powstałych należności z uwagi na sytuację życiową i dochodową dłużnika, w sytuacji, w której pozostali dłużnicy alimentacyjni (których należności powstały pod rządami ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym oraz ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów) nadal taką możliwość posiadają.
Powyższe stanowisko i argumentację na jego poparcie aprobował już także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w prawomocnym wyroku z dnia 19 maja 2016 r., II SA/Bk 214/16).
Wyrok WSA z dnia 9 czerwca 2020 r., II SA/Bk 158/20
Standard: 84775 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 84773