Organ właściwy dłużnika (art. 2 pkt 9 i art. art. 3 ust.5 u.p.o.u.a.)

Postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych wszczyna i prowadzi oraz wydaje decyzję organ właściwy dłużnika, zgodnie z art. 5 ust. 3 u.p.u.a. Organem właściwym dłużnika, zgodnie z definicją z art. 2 pkt 9 u.p.u.a., jest wójt, burmistrz lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego.

Przepis art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a. określa właściwość miejscową organu administracji, zawierając normę o charakterze generalnym. Przepis ten nie miał jednak zastosowania w sprawie, albowiem przepisy ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zawierają w tym zakresie własną regulację.

Wyrok NSA z dnia 29 lutego 2024 r., I OSK 252/23

Standard: 84693 (pełna treść orzeczenia)

Na mocy art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2009, Nr 1, poz. 7 ze zm.) oraz art. 21 § 1 pkt 3 Kpa, w razie nieposiadania przez dłużnika miejsca zamieszkania, właściwość miejscowa organu właściwego dłużnika należy ustalić według miejsca pobytu dłużnika alimentacyjnego.

W sytuacji dłużnika alimentacyjnego niemajacego stałego miejsca zamieszkania, organem właściwym dłużnika będzie wójt gminy na terenie której przebywa, a właściwym powiatowym urzędem pracy będzie powiatowy urząd pracy z tego powiatu, na którego terenie dłużnik alimentacyjny przebywa.

Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów nie definiuje "miejsca zamieszkania", co oznacza, że należy je rozumieć zgodnie z ogólną definicją tego terminu, zawartą w przepisach Kodeksu cywilnego (por. postanowienie NSA z dnia 21 lutego 2007 r., I OW 75/06). Miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego, jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Ustawa ta nie zawiera uregulowań pozwalających ustalić organ właściwy dłużnika, w razie braku miejsca zamieszkania dłużnika. W tej sytuacji zastosowanie znajdują normy ogólne zawarte w Kodeksie postępowania administracyjnego. Uregulowania zawarte w ustawach materialnoprawnych wyłączają bowiem stosowanie przepisów art. 21 K.p.a. tylko w takim zakresie, w jakim wprowadzają odmienne reguły ustalania właściwości miejscowej organu (por. B. Adamiak, op. cit. s. 156; Czesław Martysz [w:] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan "Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom I", LEX 2010, teza 5 do art. 21).

Przepis art. 2 pkt 9 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów stanowi, że właściwość miejscową organu ustala się według miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego, a nie strony, jak stanowi 21 § 1 pkt 3 K.p.a. Regulacja ta jest jedyną odmiennością ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w zakresie ustalania właściwości miejscowej organu właściwego dłużnika, w stosunku do norm art. 21 § 1 i 2 K.p.a.

W konsekwencji, na mocy art. 2 pkt 9 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz art. 21 § 1 pkt 3 K.p.a., właściwość miejscową organu właściwego dłużnika należy ustalić według miejsca pobytu dłużnika alimentacyjnego.

Postanowienie NSA z dnia 18 listopada 2010 r., I OW 136/10

Standard: 84682 (pełna treść orzeczenia)