Kryterium wysokości dochodu jako bezwzględna przesłanka przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego

Ustawodawca uzależnił prawo do otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego od sytuacji ekonomicznej uprawnionego. W świetle ustawy świadczenia z funduszu alimentacyjnego przekroczenie przedmiotowego kryterium oznacza, że organ nie może uwzględnić wniosku strony bez względu na wielkość tego przekroczenia, czy też inne, towarzyszące sprawie okoliczności, jak chociażby sytuacja rodzinna czy zdrowotna strony (wyrok WSA w Łodzi z 16.3.2010 r. II SA/Łd 153/10 ).

Wysokość dochodu jest kryterium bezwzględnym, jego przekroczenie wywołuje niekorzystne dla strony skutki prawne niezależnie od skali przekroczenia. Przepisy w tym zakresie nie pozwalają na jakiekolwiek odstępstwo. Przyjęte w ustawie rozwiązanie jednakowo dyskwalifikuje wnioskodawcę z grona uprawnionych do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zarówno gdy uzyska on dochód wyższy od dopuszczalnego o kilka groszy, jak i w sytuacji gdy kryterium dochodowe przekroczone zostanie kilkakrotnie. Ustawodawca nie zdecydował się na przyjęcie na gruncie ustawy rozwiązania "złotówka za złotówkę", polegającego na proporcjonalnym zmniejszaniu przyznanego świadczenia w zależności od wysokości przekroczenia. Mechanizm taki zastosowano jedynie w stosunku do niektórych świadczeń przyznawanych w trybie ustawy o świadczeniach rodzinnych. Brak jest jednak podstaw prawnych do stosowania tożsamego rozwiązania na gruncie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (wyrok WSA w Łodzi z 23.8.2017 r. II SA/Łd 153/17). Prawomocne wyroki II SA/Łd 153/10 i II SA/Łd 153/17 znalazły aprobatę w literaturze przedmiotu (E. Tomaszewska, w: Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2019, art. 9, pkt 3), zaś wyrok II SA/Łd 153/17 ostał się w wyniku kontroli instancyjnej (wyrok NSA z 18.7.2018 r. I OSK 448/18).

Do odmiennych wniosków nie prowadzi art. 71 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zw. z art. 2 Konstytucji RP, gdyż - stosownie do art. 81 Konstytucji RP - praw określonych w art. 71 można dochodzić w granicach określonych w ustawie.

Wyrok NSA z dnia 9 lipca 2021 r., I OSK 333/21

Standard: 84601 (pełna treść orzeczenia)

Wysokość dochodu jest kryterium bezwzględnym, bowiem jego przekroczenie wywołuje niekorzystne dla strony skutki prawne niezależnie od skali tego przekroczenia, nawet w sytuacji, gdy tak jak w przedmiotowej sprawie kryterium zostało przekroczone jedynie o 49 groszy, co oznacza brak możliwości uwzględnienia żądania skarżącej w zakresie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyrok NSA z dnia 18 lipca 2018 r., I OSK 448/18

Standard: 84603 (pełna treść orzeczenia)