Dochód z gospodarstwa rolnego (art. 9 ust. 7 - 11 u.p.o.u.a.)
Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (art. 9 u.p.o.u.a.)
Z brzmienia art. 9 ust. 7 u.p.o.u.a. wynika wniosek, że z gospodarstwa rolnego uzyskuje się dochód niezależnie od tego, czy się tym gospodarstwem fizycznie włada (posiada), czy się w tym gospodarstwie pracuje, czy też zostało ono oddane w posiadanie zależne innej osobie. Ustawodawca przyjął bowiem w tym zakresie stosowne domniemanie.
Bliźniacze rozwiązanie prawne statuuje art. 5 ust. 8 u.ś.r., który także wskazuje, że w przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym.
Powyższe regulacje pozwalają przyjąć, iż z gospodarstwa rolnego utrzymuje się ten, kto włada nim na podstawie tytułu prawnego, który pozwala na oddanie tego gospodarstwa w posiadanie zależne, tj. w dzierżawę lub w użytkowanie. Najczęściej tytułem do władania nieruchomością będzie prawo własności.
Przepis art. 9 ust. 7 u.p.o.u.a. nie mówi o dochodzie faktycznie osiąganym z działalności rolniczej, lecz zawiera założenie, że kwota wynikająca z przewidzianego w nim wyliczenia jest dochodem miesięcznym przyjętym do ustalenia prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Dochód z gospodarstwa rolnego wylicza się zatem ryczałtowo wg ilości hektarów przeliczeniowych (vide: wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2007 r., I OSK 321/07; wyrok NSA z dnia 20 sierpnia 2015 r., I OSK 297/14; wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2020 r., I OSK 566/19).
Stanowisko to akceptowane jest także przez doktrynę, która wskazuje, że dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego ma charakter ryczałtowy, a co za tym idzie – nie ma znaczenia faktyczne uprawianie i uzyskiwanie dochodów z posiadanych gruntów (M.Bieżuński, P.Bieżuński, Pomoc osobom uprawnionym do alimentów, Warszawa 2009; E.Tomaszewska, Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2019, uwagi do art. 9).
Wyrok NSA z dnia 15 października 2021 r., I OSK 595/21
Standard: 84598 (pełna treść orzeczenia)
Przepis art. 9 ust. 7 ustawy nie mówi o dochodzie faktycznie osiąganym z działalności rolniczej lecz zawiera założenie, że kwota wynikająca z przewidzianego w nim wyliczenia jest dochodem miesięcznym przyjętym do ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Taka interpretacja omawianego przepisu znajduje potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podejmowanym na tle analogicznego przepisu art. 5 ust. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych, m.in. w wyroku NSA z 4 lutego 2015 r. oraz w wyroku z 14 grudnia 2007 r. I OSK 321/07, w którym wskazano, że w przepisach ustawy o świadczeniach rodzinnych ustawodawca przyjął domniemanie, iż właściciel gospodarstwa rolnego uzyskuje dochód niezależnie od tego czy na nim pracuje lub czy je wydzierżawia.
Ustalenie dochodu w oparciu o powyższe przepisy następuje zatem w sytuacji, gdy strona pozostaje właścicielem gospodarstwa rolnego, będąc tym samym rolnikiem przynajmniej potencjalnie mogącym prowadzić działalność rolniczą lub uzyskiwać dochody w wyniku (w rozumieniu art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – por. wyrok NSA z 20 sierpnia 2015 r., I OSK 297/14).
Wyrok WSA z dnia 10 listopada 2020 r., VIII SA/Wa 590/20
Standard: 84828 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 84599