Zwrot pobranych świadczeń w przypadku obniżenia alimentów z datą wsteczną (art. 29 ust. 2 u.p.o.u.a.)

Przepis art. 29 ust. 1 u.p.o.u.a. nie odwołuje się do daty określonej w wyroku sądu, ale do daty, w której nastąpiła zmiana wysokości zasądzonych alimentów. Zgodnie z podana wyżej argumentacją, datą tą jest data, w jakiej tytuł egzekucyjny podlega wykonaniu (staje się tytułem wykonawczym).

Pod pojęciem zmiany wysokości zasądzonych alimentów należy rozumieć wydanie tytułu wykonawczego, obniżającego bądź podwyższającego wysokość alimentów, ponieważ zmiana w wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest możliwa wyłącznie wówczas, gdy organ będzie dysponował tytułem wykonawczym. W konsekwencji za sam dzień zmiany należy uznać datę, w której możliwe będzie wydanie tytułu wykonawczego, co pozwala na ukształtowanie sytuacji prawnej wierzycieli alimentacyjnych w sposób zgodny z celami u.p.o.u.a. (por. wyroki NSA z 12 czerwca 2015 r., I OSK 2081/13, z 13 maja 2016 r., I OSK 1900/14 i I OSK 1913/14 oraz wyroki WSA w: Poznaniu z 31 maja 2011 r., II SA/Po 204/11, Gliwicach z 10 czerwca 2014 r., IV SA/Gl 1015/13 oraz Olsztynie z 24 czerwca 2014 r., II SA/Ol 532/14).

Skoro celem omawianego przepisu jest aktualizacja bieżąco wypłacanych świadczeń alimentacyjnych, to nie może on mieć zastosowania w przypadku dokonania przez sąd rodzinny zmiany wysokości alimentów z mocą wsteczną.

Wyrok NSA z dnia 24 lutego 2021 r., I OSK 2370/20

Standard: 84607 (pełna treść orzeczenia)

Konieczność zwrotu nadpłaconej sumy odniesiono do różnicy, o której mowa w art. 29 ust. 2 u.p.o.u.a.). Pojęcia "zmiany"  można odnosić do dokonanego przez sąd rodzinny obniżenia wysokości alimentów z datą wsteczną.

Celem przepisu art. 29 ust.2 jest aktualizacja bieżąco wypłacanych świadczeń alimentacyjnych. Wskazać w tym miejscu należy na art. 10 ust.1 tej ustawy, zgodnie z którym świadczenia z funduszu przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów. Oznacza to, że pomiędzy wysokością zasądzonych alimentów, a kwotą uzyskiwaną z funduszu alimentacyjnego zachodzi ścisła korelacja. Ustawodawca powiązał wysokość kwot miesięcznego świadczenia wypłacanego przez organ z wysokością kwoty, jaką dłużnik uiszczałby wierzycielowi, gdyby egzekucja była prowadzona skutecznie.

Co do zasady ustawodawca wykluczył możliwość uznania za świadczenia podlegające zwrotowi, świadczenia alimentacyjne wypłacone w kwocie odpowiadającej wysokości zasądzonych za dany okres alimentów. Ustawodawca nałożył wprawdzie obowiązek zwrotu świadczenia z funduszu alimentacyjnego na te osoby, które wskutek zmiany wysokości zasądzonych alimentów otrzymały świadczenia z funduszu w kwocie wyższej aniżeli zasądzone za dany okres alimenty, , jednakże konieczność zwrotu nadpłaconej sumy odniesiono do różnicy, o której mowa w art. 29 ust. 2 u.p.o.u.a.).

Wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2015 r., I OSK 2081/13

Standard: 84570 (pełna treść orzeczenia)