Rodzina w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (art. 2 pkt 12 u.p.o.u.a.)

Ustalając wysokość dochodu dla potrzeb przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, nie można w składzie rodziny uwzględnić małoletniego, jeżeli jest ona dla małoletniego zawodową rodziną zastępczą.

Przepis art. 2 pkt 12 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wprowadza definicję legalną pojęcia rodziny. Ustawodawca w sposób precyzyjny i wyczerpujący określa krąg osób, które w postępowaniu o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego są uznawane za rodzinę.

Jak wskazał Naczelny Sąd administracyjny w wyroku z 4 grudnia 2019 r., sygn. I OSK 3303/18 "definicja pojęcia "rodzina", zawarta w art. 2 pkt 12 ustawy z 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w sposób precyzyjny i wyczerpujący określa krąg osób, które w postępowaniu o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego są uznawane za rodzinę. Przepis nakazuje stosowanie tego pojęcia w sposób formalny, bez odwołania się do okoliczności wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego, wspólnego zamieszkania lub faktów związanych z dobrymi lub złymi relacjami pomiędzy wymienionymi w tym przepisie osobami.

Pomimo posłużenia się przez ustawodawcę sformułowaniem "odpowiednio", nie można uznać, że dopuszczono w tego rodzaju sprawach analizę stanu faktycznego rodziny w kontekście osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe.".

Przepis art. 2 pkt 12 ustawy jest definicją legalną, co oznacza, że ustawodawca zdecydował się ukształtować znaczenie i zakres definiowanego terminu (rodzina) w oderwaniu od rozumień języka potocznego lub prawnego (definicji przyjętych w innych aktach prawnych). Przyjęta definicja nie bazuje wyłącznie na kryteriach pokrewieństwa czy obowiązku alimentacyjnego. Odpowiednie uwzględnianie wymienionych w art. 2 pkt 12 osób w składzie rodziny oznacza, że podlegają one zaliczeniu do tego kręgu, o ile w konkretnej sytuacji istnieją (zob. wyrok NSA z 16 czerwca 2016 r., I OSK 2228/14).

Wyrok NSA z dnia 28 września 2023 r., I OSK 1656/21

Standard: 84583 (pełna treść orzeczenia)

Usamodzielnione dziecko nie jest członkiem rodziny w ujęciu art. 2 pkt 12 u.p.o.u.a., a tym samym nie dokonuje przysporzeń na jej rzecz i nie generuje wydatków (innymi słowy, nie wpływa na sytuację materialną rodziny).

Obliczając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie bierze się pod uwagę rok bazowy, w którym dana osoba mogła faktycznie być członkiem rodziny, lecz nie należy jej uwzględnić przy wyliczeniu tego dochodu (art. 9 ust. 2 upal), jeśli na dzień powstania prawa do świadczenia nie jest już członkiem rodziny.

Wyrok NSA z dnia 9 lipca 2021 r., I OSK 333/21

Standard: 84600 (pełna treść orzeczenia)