Ocena sytuacji dochodowej i rodzinnej dłużnika alimentacyjnego (art. 30 u.p.o.u.a.)
Umorzenia zobowiązań dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych z funduszu alimentacyjnego świadczeń (art. 30 u.p.o.u.a.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Samo uzyskiwanie niskich dochodów, bądź też nieuzyskiwanie dochodów nie jest okolicznością wyjątkową i szczególną na tle sytuacji innych dłużników alimentacyjnych. Zła sytuacja jest bowiem cechą większości zobowiązanych, za których Fundusz Alimentacyjny wypłacał należności i umarzanie należności z tej tylko przyczyny czyniłoby praktycznie martwą normę prawną statuującą obowiązek zwrotu organowi równowartości wypłaconych z funduszu świadczeń. Wobec tego, sytuacja dochodowa dłużnika w postępowaniu dotyczącym umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń powinna być analizowana przy uwzględnieniu faktu, że dłużnik alimentacyjny co do zasady jest osobą borykającą się z trudnościami finansowymi.
Sytuacja rodzinna i dochodowa dłużnika ubiegającego się o umorzenie należności musi go wyróżniać spośród innych dłużników alimentacyjnych. Może mieć to miejsce wówczas, gdy sytuacja dochodowa lub rodzinna nie pozwala dłużnikowi na wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego. Przy czym, taki stan powinien być efektem wpływu czynników obiektywnych.
Przy rozpoznawaniu tego typu spraw trzeba również mieć na względzie, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest się w stanie utrzymać samodzielnie.
Trudna sytuacja materialna i życiowa rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Rodzice są obowiązani dzielić się z dziećmi nawet bardzo niskimi dochodami. Zobowiązania o charakterze alimentacyjnym mają zatem charakter obligatoryjny.
Art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. powinien być interpretowany w sposób ścisły, a nie rozszerzający. Zobowiązany ponosi pełną odpowiedzialność za zaistniałe zaległości powstałe z tytułu wypłaconych przez Państwo zastępczo na rzecz jego dziecka alimentów i spoczywa na nim obowiązek pełnego zaangażowania i podjęcia starań w kierunku spłaty tych zaległości wraz z odsetkami. Zwrot należności jest zasadą, a instytucja umorzenia, rozłożenia na raty albo odroczenia terminu płatności odstępstwem, wyjątkiem od ogólnej zasady obowiązku zwrotu należności i może mieć miejsce w sytuacjach szczególnych, nadzwyczajnych. Za taką wyjątkową, nadzwyczajną sytuację nie może być natomiast uznana sytuacja, będąca efektem działań podmiotu zobowiązanego do alimentacji.
Istotnym jest również, że wszelkiego rodzaju zwolnienia z obowiązku świadczeń alimentacyjnych względem dziecka powinny uwzględniać, że obowiązek alimentacyjny ciąży na każdym z rodziców, a alimenty służą realizacji ochrony dobra dziecka przez zapewnienie środków na jego utrzymanie, wychowywanie i kształcenie. Dobro dziecka jest wartością najwyższą i podlega konstytucyjnej ochronie ze strony państwa (art. 72 Konstytucji RP). Fakt wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz osoby małoletniej nie zwalnia zobowiązanego z obowiązku alimentacji własnego dziecka. Każde natomiast umorzenie zadłużenia alimentacyjnego powoduje przerzucenie na wszystkich członków społeczeństwa kosztów utrzymania dzieci dłużników alimentacyjnych.
Wyrok NSA z dnia 30 czerwca 2024 r., I OSK 2432/23
Standard: 84691 (pełna treść orzeczenia)
Sytuacja dochodowa oznacza dochody otrzymywane z różnych tytułów, a także takie okoliczności, jak np. stan zdrowia, czy możliwości uzyskania dochodu (sytuacja dochodowa). Na sytuację rodzinną dłużnika alimentacyjnego składa się natomiast ustalenie, czy prowadzi on samodzielnie gospodarstwo, czy też wspólnie z innymi osobami, oraz jakie ponosi koszty utrzymania. Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 22 lutego 2024 r. II SA/Gl 1687/23: wykładnia użytego przez ustawodawcę sformułowania "uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną" dłużnika alimentacyjnego powinna być dokonywana z uwzględnieniem definicji dłużnika alimentacyjnego zawartej w art. 2 pkt 3 u.p.o.a.. Według tego przepisu dłużnik alimentacyjny to osoba zobowiązana do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna. A to oznacza, że co do zasady każdy dłużnik alimentacyjny wobec którego egzekucja okazała się bezskuteczna, nie uzyskuje dochodów wystarczających na pokrycie zasądzonych przez sąd alimentów. Samo uzyskiwanie niskich dochodów bądź też ich nieuzyskiwanie nie jest okolicznością wyjątkową i szczególną na tle innych dłużników alimentacyjnych. Sytuacja dochodowa dłużnika w postępowaniu dotyczącym umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń powinna być analizowana przy uwzględnieniu faktu, że dłużnik alimentacyjny, co do zasady, jest osobą borykającą się z trudnościami finansowymi, przy czym chodzi tu o fakt obiektywnie istniejący, na który dłużnik nie ma wpływu, a nie jego subiektywne przekonanie. Dlatego też jego sytuacja dochodowa i rodzinna powinna wyróżniać się na tle innych dłużników (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 13 kwietnia 2024 r. III SA/Kr 1041/23).
Wyrok WSA z dnia 25 kwietnia 2024 r., II SA/Sz 162/24
Standard: 84838 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 84479
Standard: 84496
Standard: 84697
Standard: 84701
Standard: 84796
Standard: 84707
Standard: 84708
Standard: 84710
Standard: 84823
Standard: 84715
Standard: 84714
Standard: 84813
Standard: 84767
Standard: 84628
Standard: 84480
Standard: 84484