Wyrok z dnia 2024-06-30 sygn. I OSK 2432/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: Sędzia NSA Mariola Kowalska (spr.) Sędzia del. WSA Anna Wesołowska po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 kwietnia 2023 r. sygn. akt III SA/Kr 753/22 w sprawie ze skargi R.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia 25 marca 2022 r. nr SKO.Al./4112/19/2022 w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 12 kwietnia 2023 r., sygn. akt III SA/Kr 753/22 oddalił skargę R.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z 25 marca 2022 r. nr SKO.Al./4112/19/2022 w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył R.P. reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu. Wyrok zaskarżono w całości i zarzucono:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, tj. art. 151 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 259 ze zm., dalej "P.p.s.a.") poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na oddaleniu skargi, mimo iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego istniały przesłanki do uwzględnienia skargi, gdyż organ II instancji naruszył art. 7, art. 77 oraz art. 80 k.p.a. poprzez brak wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz dowolną jego ocenę, dokonaną wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, skutkującą błędnym przyjęciem, że znaczne pogorszenie stanu zdrowia, spowodowane urazem kręgosłupa, niemożliwość podjęcia pracy fizycznej, trwałe pozostawanie w leczeniu oraz skrajnie ciężka sytuacja ekonomiczna, nie stanowią okoliczności szczególnych, uzasadniających przyznanie ulgi na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 877 ze zm., dalej "u.p.o.u.a.");

2. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. poprzez jego błędne niezastosowanie, mimo iż sytuacja dochodowa, zdrowotna i rodzinna skarżącego uzasadnia umorzenie całości jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a w szczególności – pomimo zachodzenia w sprawie wyjątkowych i obiektywnych okoliczności uniemożliwiających skarżącemu wywiązanie się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Mając na względzie powyższe zarzuty wniesiono o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i umorzenie należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami;

2) względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania;

3) zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, oświadczając, że nie zostały one pokryte w całości ani w części.

Złożono również oświadczenie o zrzeczeniu się przeprowadzenia rozprawy w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że podstawą złożenia wniosku o umorzenie należności z funduszu alimentacyjnego przez skarżącego były problemy zdrowotne, które doprowadziły do sytuacji, w której nie ma on żadnych możliwości zarobkowych i utrzymuje się jedynie z zasiłków otrzymywanych z pomocy społecznej i dzięki pomocy matki. Skarżący wskazał, że w 2019 r. doznał urazu kręgosłupa, w efekcie którego przez długi czas przebywał na zwolnieniu lekarskim i stał się niezdolny do pracy. W związku z tym zdarzeniem, w maju 2021 r. pracodawca skarżącego rozwiązał z nim umowę o pracę. Niezdolność do pracy trwa w dalszym ciągu i w chwili obecnej nie istnieje szansa na poprawę jego sytuacji zdrowotnej. W dniu 17 lutego 2023 r. skarżący przeszedł skomplikowaną operację kręgosłupa. Na chwilę obecną w stosunku do skarżącego została wydana decyzja o przyznaniu II grupy inwalidzkiej, umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i niezdolności do pracy do 31 października 2023 r. Jednakże ze względu na pogarszający się stan zdrowia skarżący będzie starał się o wydanie decyzji o stałej niezdolności do pracy.

W ocenie skarżącego kasacyjnie, nie można zgodzić się z Sądem I instancji, że jego aktualny stan zdrowia umożliwia podjęcie pracy w warunkach pracy chronionej. Błędne są również założenia Sądu, że przebyta przez skarżącego operacja kręgosłupa przebiegła pomyślnie a fakt podjęcia rehabilitacji dowodzi pozytywnym rokowaniom. Poczynione przez Sąd wnioski są nielogiczne i niespójne z zebranym materiałem dowodowym, a także stoją w sprzeczności z doświadczeniem życiowym, które każe domniemywać, iż w przypadku takich schorzeń i zwyrodnień kręgosłupa szanse na powrót do sprawności są bardzo niskie. Świadczy o tym fakt, że lekarze kategorycznie zabraniają skarżącemu podjęcia jakiejkolwiek pracy.

Skarżący kasacyjnie za błędne uznał również stanowisko organu odwoławczego, jakoby jego sytuacja nie wynikała ze zdarzenia nagłego i losowego. Z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy jasno wynika, że do momentu pojawienia się u skarżącego problemów zdrowotnych, które spowodowały jego niezdolność do pracy, regularnie spłacał swoje należności na rzecz funduszu alimentacyjnego – oprócz tych pobieranych z jego wynagrodzenia za pracę, dobrowolnie wpłacał kwoty mieszczące się w jego możliwościach finansowych. Organ również błędnie uznał, że skoro w latach 2009 -2017 skarżący był osobą aktywną zawodowo, to mógł podjąć zatrudnienie, aby spłacać zadłużenie w sytuacji, w której pracował i regularnie spłacał zobowiązania.

W odniesieniu do kwestii braku zwrócenia się skarżącego z wnioskiem o odroczenie spłat lub rozłożenie ich na raty, skarżący podniósł, że w niniejszej sprawie byłoby to niecelowe, bowiem brak jest perspektyw na poprawę jego sytuacji życiowej i ekonomicznej, a spłacanie pozostałych należności w ratach, nawet bardzo niskich, doprowadziłoby do sytuacji, w której skarżący znalazłby się na granicy życia w skrajnym ubóstwie.

Odpowiedź na skargę kasacyjną nie została złożona.

Naczelny Sąd Administracyjny rozważył, co następuje.

Zgodnie z 182 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, albowiem pełnomocnik skarżącego kasacyjnie zrzekł się rozprawy, a strona przeciwna w ustawowym terminie nie zażądała jej przeprowadzenia. Dlatego też rozpoznanie skargi kasacyjnej nastąpiło na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 P.p.s.a. Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny przy rozpoznaniu sprawy związany był granicami skargi kasacyjnej. Granice te są wyznaczone wskazanymi w niej podstawami, którymi może być naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (art. 174 pkt 1 P.p.s.a.), a także naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 P.p.s.a.).

Biorąc pod uwagę tak uregulowany zakres kontroli instancyjnej sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzić należy, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Jak wynikało z ustaleń zawartych w zaskarżonym wyroku, Burmistrz Gminy K. decyzją z 30 grudnia 2021 r. nr SSR.531-82/21 odmówił skarżącemu umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz córki – N.P. Organ I instancji przyznał, że całokształt sytuacji skarżącego jest niewątpliwie trudny, ale nie jest na tyle szczególny, aby istniały przesłanki do umorzenia zaległych należności.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie decyzją z 25 marca 2022 r. nr SKO.Al/4112.19/2022, po rozpatrzeniu odwołania skarżącego, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Kolegium podkreśliło, że umorzenie należności oznacza definitywną rezygnację organu władzy publicznej z możliwości odzyskania środków finansowych wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej. Zatem brak możliwości wywiązania się z obowiązku alimentacyjnego powinien być efektem działania czynników obiektywnych, na które dłużnik alimentacyjny nie ma wpływu, oraz które nie rokują możliwości poprawy. Kolegium podzieliło ocenę organu I instancji, że pomimo trudnej aktualnie sytuacji życiowej, materialnej i zdrowotnej skarżącego, nie jest on osobą niezdolną do pracy. W ocenie organu, stopień orzeczonej niepełnosprawności nie eliminuje skarżącego z rynku pracy i został orzeczony czasowo do 31 października 2023 r. Zatem, mając na uwadze wiek skarżącego, wskazane w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności rokowania co do przebiegu choroby i możliwości poprawy stanu zdrowia, możliwe jest podjęcie przez niego aktywności zawodowej i przynajmniej częściowa spłata powstałego zadłużenia. W ocenie Kolegium, powstałe zadłużenie jest następstwem niewywiązywania się dłużnika z obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka na bieżąco.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie po rozpoznaniu skargi R.P. uznał, że nie jest ona zasadna. Sąd uznał, że organy orzekające w sprawie dokonały kompletnych ustaleń dotyczących sytuacji życiowej i dochodowej skarżącego uznając, że brak jest wątpliwości, iż jego sytuacja jest obecnie trudna. Skarżący korzysta ze świadczeń pomocy społecznej, przeszedł operację kręgosłupa i jest rehabilitowany. Sąd uznał, że przyczyna braku regulowania należności przez skarżącego była złożona. Z jednej bowiem strony, w czasie kiedy był zobowiązany alimentacyjnie w pewnym zakresie nie regulował należności mimo pełnej zdolności do pracy, a przy tym nie wnioskował o zmniejszenie alimentów. Z drugiej natomiast strony po ujawnieniu się dolegliwości z kręgosłupem niewątpliwie jego możliwości zarobkowe zostały znacznie ograniczone. W tym kontekście Sąd stwierdził, że jakkolwiek przyczyna powstania zaległości jest istotną okolicznością sprawy, to jednak kluczowe jest czy ewentualna przeszkoda w realizacji należności ma charakter trwały i nieodwracalny. Tymczasem z akt sprawy wynika, że skarżący nie jest osobą trwale nie zdolną do pracy i zgodnie z aktualnym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności może wykonywać pracę w warunkach pracy chronionej. Skarżący ma 47 lat i w tym trudnym okresie może liczyć na wsparcie matki oraz opieki społecznej. Ponadto pomyślnie przebył operację kręgosłupa i jest rehabilitowany, co w dalszej perspektywie może rokować poprawę jego stanu zdrowia, zwiększenie możliwości zarobkowania i w konsekwencji podjęcie spłaty przy najmniej części istniejącej należności. W ocenie Sądu organy zasadnie przyjęły więc, że ogół okoliczności sprawy wskazuje, że skarżący nie znajduje się w sytuacji wskazującej na istnienie trwałej niemożności uregulowania istniejącej zaległości.

Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie została oparta na obu podstawach, o których mowa w art. 174 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a. zarzucając Sądowi I instancji naruszenie art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. oraz art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. W tej sytuacji zasadniczo w pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlegają zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Jednak w analizowanej sprawie w sposób bezpośredni wiążą się one z zarzutem naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego, stąd ocena przez Naczelny Sąd Administracyjny zarzutów naruszenia przepisów postępowania wymaga uprzedniego odniesienia się do zasadniczego problemu w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną. Złożony przez skarżącego w niniejszej sprawie wniosek dotyczył umorzenia zadłużenia z tytułu wypłacanych świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej.

Powołany wyżej przepis wskazuje kryteria brane pod uwagę przez organ (sytuacja dochodowa i rodzinna wnioskodawcy), jednakże uwzględnienie wniosku pozostawia do uznania organu zobowiązanego do uwzględnienia zarówno słusznego interesu strony, jak i interesu społecznego. Z treści ww. przepisu wynika również, że dłużnik alimentacyjny to osoba zobowiązana do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna. A to oznacza, co do zasady, że każdy dłużnik alimentacyjny, wobec którego okazała się bezskuteczna egzekucja, nie uzyskuje dochodów wystarczających na pokrycie zasądzonych przez sąd alimentów. Samo zatem uzyskiwanie niskich dochodów, bądź też nieuzyskiwanie dochodów nie jest okolicznością wyjątkową i szczególną na tle sytuacji innych dłużników alimentacyjnych. Zła sytuacja jest bowiem cechą większości zobowiązanych, za których Fundusz Alimentacyjny wypłacał należności i umarzanie należności z tej tylko przyczyny czyniłoby praktycznie martwą normę prawną statuującą obowiązek zwrotu organowi równowartości wypłaconych z funduszu świadczeń. Wobec tego, sytuacja dochodowa dłużnika w postępowaniu dotyczącym umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń powinna być analizowana przy uwzględnieniu faktu, że dłużnik alimentacyjny co do zasady jest osobą borykającą się z trudnościami finansowymi. Sytuacja rodzinna i dochodowa dłużnika ubiegającego się o umorzenie należności musi go więc wyróżniać spośród innych dłużników alimentacyjnych. Może mieć to miejsce wówczas, gdy sytuacja dochodowa lub rodzinna nie pozwala dłużnikowi na wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego. Przy czym, taki stan powinien być efektem wpływu czynników obiektywnych. Należy też podkreślić, że przy rozpoznawaniu tego typu spraw trzeba również mieć na względzie, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest się w stanie utrzymać samodzielnie. Trudna sytuacja materialna i życiowa rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Rodzice są obowiązani dzielić się z dziećmi nawet bardzo niskimi dochodami. Zobowiązania o charakterze alimentacyjnym mają zatem charakter obligatoryjny. Wobec tego art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. powinien być interpretowany w sposób ścisły, a nie rozszerzający. Należy bowiem podkreślić, że zobowiązany ponosi pełną odpowiedzialność za zaistniałe zaległości powstałe z tytułu wypłaconych przez Państwo zastępczo na rzecz jego dziecka alimentów i spoczywa na nim obowiązek pełnego zaangażowania i podjęcia starań w kierunku spłaty tych zaległości wraz z odsetkami. Zwrot należności jest zasadą, a instytucja umorzenia, rozłożenia na raty albo odroczenia terminu płatności odstępstwem, wyjątkiem od ogólnej zasady obowiązku zwrotu należności i może mieć miejsce w sytuacjach szczególnych, nadzwyczajnych. Za taką wyjątkową, nadzwyczajną sytuację nie może być natomiast uznana sytuacja, będąca efektem działań podmiotu zobowiązanego do alimentacji.

Istotnym jest również, że wszelkiego rodzaju zwolnienia z obowiązku świadczeń alimentacyjnych względem dziecka powinny uwzględniać, że obowiązek alimentacyjny ciąży na każdym z rodziców, a alimenty służą realizacji ochrony dobra dziecka przez zapewnienie środków na jego utrzymanie, wychowywanie i kształcenie. Dobro dziecka jest wartością najwyższą i podlega konstytucyjnej ochronie ze strony państwa (art. 72 Konstytucji RP). Fakt wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz osoby małoletniej nie zwalnia zobowiązanego z obowiązku alimentacji własnego dziecka. Każde natomiast umorzenie zadłużenia alimentacyjnego powoduje przerzucenie na wszystkich członków społeczeństwa kosztów utrzymania dzieci dłużników alimentacyjnych.

Podkreślić należy za Sądem I instancji, że decyzja wydawana w oparciu o art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a. posiada charakter uznaniowy. Dokonując zaś wykładni ww. przepisu i tym samym sytuacji dochodowej i rodzinnej dłużnika, o której w nim mowa nie można pominąć, że przy ocenie tej sytuacji należy mieć na uwadze nie tylko aktualną sytuację dłużnika, lecz także należy ocenić, czy istnieją widoki na poprawę jego sytuacji w przyszłości. Inne są bowiem możliwości spłaty zadłużenia przez osoby np. legitymujące się orzeczeniem o niezdolności do pracy, czy też będące w podeszłym wieku, a inne osoby młodej, nie legitymującej się takim orzeczeniem, mającej perspektywy zarobku niekoniecznie na rynku lokalnym. Zatem ocena, czy przy podejmowaniu decyzji doszło do przekroczenia granic uznania administracyjnego, wymaga ustalenia właściwych proporcji pomiędzy kryterium interesu społecznego a słusznym interesem jednostki.

W ocenie skarżącego kasacyjnie naruszenie przepisów postępowania polega na błędnym zaaprobowaniu przez Sąd I instancji oceny organów administracyjnych, że materiał dowodowy zebrany w sprawie został rozpatrzony wyczerpująco oraz że został prawidłowo oceniony, co doprowadziło Sąd I instancji do przyjęcia za prawidłowe stanowiska organów administracyjnych, że znaczne pogorszenie się stanu zdrowia skarżącego spowodowane urazem kręgosłupa, a tym samym niemożliwością podjęcia zatrudnienia, trwałe pozostawanie w leczeniu oraz skrajnie ciężka sytuacja ekonomiczna, nie stanowią okoliczności szczególnych, uzasadniających przyznanie ulgi na podstawie art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a.

Przypomnienia wymaga, że ze względu na uznaniowy charakter decyzji wydawanej w oparciu o art. 30 ust. 2 ww. ustawy, kontrola legalności takiego aktu dokonywana przez sąd administracyjny polega na zbadaniu, czy przed podjęciem decyzji organ dysponował niezbędnym materiałem dowodowym uzasadniającym rozstrzygnięcie sprawy i czy dokonał wszechstronnej oceny okoliczności faktycznych istotnych dla takiego rozstrzygnięcia. Jest to więc – w ujęciu procesowym – kontrola prawidłowości postępowania poprzedzającego wydanie decyzji i jej zgodności z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Ponadto, tak zakreślona formuła decyzji wymaga dokładnego odniesienia się w jej uzasadnieniu do zgromadzonego materiału dowodowego oraz przekonującego wyjaśnienia przyczyn rozstrzygnięcia, co wynika z art. 107 § 3 k.p.a.

W sprawie jest bezsporne, że skarżący posiadał stały dochód w postaci zasiłku stałego w wysokości [...] zł (przyznanego od 1 grudnia 2021 r. do 31 października 2023 r.), zasiłku celowego w wysokości [...] zł (ostatnia wypłata w grudniu 2021 r.) oraz zasiłku okresowego w wysokości [...] zł (ostatnia wypłata w grudniu 2021 r.). Ponadto, pomocy finansowej w wysokości [...] zł udziela skarżącemu matka (pokrycie opłat za mieszkanie, zakup lekarstw czy żywności). Na dzień wydania zaskarżonej decyzji skarżący posiadał orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, na okres do 31 października 2023 r. Orzeczenie to wskazywało na możliwość podjęcia pracy w warunkach pracy chronionej. Zasadnie zatem Sąd I instancji podzielił ocenę organów administracyjnych, że okoliczność ta ma kluczowy wpływ na treść decyzji odmownej, przeważającą pozostałe argumenty, w tym dotyczące powstałej po 2019 r. sytuacji zdrowotnej, której ani Sąd, ani organy nie podważyły. Zauważenia przy tym wymaga, że skarżący zobowiązany był do regulowania należności z funduszu alimentacyjnego w okresie od 1 sierpnia 2009 r. do 30 września 2017 r. i w tym okresie był osobą zdolną do pracy i mógł podejmować zatrudnienie a także spłacać należność. Nie ulega również wątpliwości, że sytuacja zdrowotna skarżącego pogorszyła się po 2017 r. (w 2019 r.) a także po tym czasie skarżący został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (Orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z 27 października 2021 r.).

Oceny powyższej nie może podważyć załączona do pisma z 24 stycznia 2024 r. kserokopia nowego orzeczenia o niepełnosprawności z 14 grudnia 2023 r., zgodnie z którym skarżący został ponownie zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z możliwością podjęcia zatrudnienia w warunkach pracy chronionej, co do której zgłoszono wniosek o dopuszczenie dowodu w trybie art. 106 § 3 P.p.s.a. Postępowanie dowodowe, o którym mowa w art. 106 § 3 P.p.s.a. jest postępowaniem uzupełniającym. Znajduje ono zastosowanie, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Nie stosuje się tego postępowania w przypadku, gdy zachodzi potrzeba dokonania przez organ ponownej oceny materiału dowodowego oraz poszerzenia przez ten organ tego materiału. Regułą obowiązującą w postępowaniu sądowym jest, że sąd rozpoznaje i rozstrzyga sprawę na podstawie akt sprawy przedstawionych przez organ administracji publicznej. Ponadto sąd administracyjny, kontrolując zgodność z prawem postępowania administracyjnego i wydanej w jego wyniku ostatecznej decyzji administracyjnej, nie ma w świetle obowiązujących przepisów ani obowiązku, ani nawet uprawnienia, aby odnosić się do zdarzeń późniejszych i uwzględniać dokumenty powstałe po wydaniu zaskarżonej decyzji (zob. wyrok NSA z 26 lipca 2017 r., sygn. II OSK 2100/16). Ponadto, dowód ten został sporządzony po dacie wydania zaskarżonej decyzji oraz wyroku Sądu I instancji, zatem nie mógł być znany chociażby organom orzekającym w niniejszej sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny nie kwestionuje stanu zdrowia skarżącego, jednakże zarówno organy administracyjne jak i Sądy nie zostały wyposażone w możliwość kwestionowania orzeczeń organów właściwych do wydawania rozstrzygnięć w zakresie stopni niepełnosprawności oraz możliwości podjęcia zatrudnienia. W konsekwencji powyższego, treść orzeczenia jest dla organów i Sądów wiążąca, a to prowadzi do wniosku, że pomimo trudnej sytuacji skarżącego, zgodnie z Orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, jest on zdolny do podjęcia zatrudnienia w warunkach pracy chronionej i tym samym do spłaty pozostałej kwoty należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Zgodzić się ponadto trzeba z Sądem I instancji, że podnoszona przez skarżącego okoliczność braku możliwości zatrudnienia z uwagi na uraz kręgosłupa, przebytą operację i rehabilitację, nie może być rozpatrywana jako okoliczność szczególna uzasadniająca przyznanie ulgi na podstawie art. 30 ust. 2 u.p.o.u.a.

Nie można więc skutecznie zarzucić Sądowi I instancji błędnej oceny, że organy prawidłowo ustaliły w niniejszej sprawie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do wyprowadzenia wniosku o wystąpieniu trwałej niemożności spłaty. Słuszne jest również stanowisko organów administracyjnych i Sądu I instancji, że brak jest w niniejszej sprawie przesłanek do umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Nie kwestionując trudnego położenia skarżącego, wskazać trzeba, że ocena legalności zaskarżonych decyzji dokonana przez Sąd I instancji, jest prawidłowa. W sprawie zgromadzono pełny materiał dowodowy pozwalający na poczynienie ustaleń co do sytuacji życiowej skarżącego, w tym sytuacji finansowej i zdrowotnej. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego materiał dowodowy był wystarczający dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy i został on przez organy prawidłowo oceniony. Brak jest więc podstaw do kwestionowania rzetelności postępowania dowodowego i prawidłowości ustaleń stanowiących podstawę wydanych w sprawie decyzji odmawiających umorzenia przedmiotowych należności.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za niemającą usprawiedliwionych podstaw i na podstawie art. 184 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.