Tryby postępowania w sprawach o prawa stanu oraz w sprawach dotyczących aktów stanu cywilnego

Sprawy o prawa stanu toczą się w trybie procesu, natomiast sprawy dotyczące aktów stanu cywilnego w postępowaniu nieprocesowym. W sprawach o prawa stanu cywilnego orzeczenie zapadłe w procesie może dopiero stanowić podstawę zmiany aktu stanu cywilnego, która przybiera postać wzmianki dodatkowej (tak w szczególności uchwała SN z dnia 10 maja 1994 r., III CZP 65/94 oraz postanowienie SN z dnia 19 lutego 2003 r., V CKN 1788/00).

Żądanie wykreślenia z aktu urodzenia danych dotyczących ojca, oparte na stwierdzeniu, że nie złożył on oświadczenia woli o uznaniu dziecka (bądź, jak w rozpoznawanej sprawie, złożył oświadczenie dotknięte nieważnością), nie może być uwzględnione w postępowaniu o unieważnienie lub sprostowanie aktu urodzenia (tak postanowienie SN z dnia 26 marca 1992 r., I CRN 20/92).

Dopuszczenie możliwości korygowania zawartych w akcie urodzenia danychdotyczących ojca dziecka, nawet wynikających z nieważnego oświadczeniao uznaniu, przez unieważnienie lub sprostowanie aktu stanu cywilnego,prowadziłoby do obejścia prawa.

Postanowienie SN z dnia 27 listopada 2007 r., IV CSK 287/07

Standard: 79806 (pełna treść orzeczenia)

Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 10 maja 1994 r., III CZP 65/94, w której Sąd podtrzymał stanowisko zawarte w orzeczeniach wydanych na gruncie dawnych przepisów i uznał, że także na gruncie art. 4 ustawy z 1986 r. należy rozgraniczyć tryb procesu i postępowania nieprocesowego dla dochodzenia niezgodności z prawdą aktu stanu urodzenia.

We wszyystkich wypadkach, gdy ma być ustalone lub zaprzeczone pochodzenie dziecka albo unieważnione jego uznanie z rozmaitych przyczyn, właściwy jest tryb procesu, zaś na podstawie wydanego w procesie wyroku dochodzi do zmiany aktu stanu cywilnego w formie wzmianki dodatkowej.

Pozostałe sytuacje niezgodności aktu stanu cywilnego z rzeczywistością usuwane są w trybie postępowania nieprocesowego.

Postanowienie SN z dnia 19 lutego 2003 r., V CKN 1788/00

Standard: 79809 (pełna treść orzeczenia)