Subsydiarny charakter roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia

Sięgnięcie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, w tym o obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia, jest możliwe wtedy, gdy brak innej podstawy prawnej, w świetle której należałoby ocenić łączący strony stosunek prawny. Odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny.

Przepisy wyznaczające jej przesłanki i zakres nie mają zastosowania do rozliczeń, o sposobie których rozstrzyga umowa lub ustawa.

Jeżeli ustawodawca określi zasady rozliczenia się stron w pewnej sytuacji, to przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu nie mogą być wykorzystywane do korygowania tego rodzaju rozstrzygnięć prawodawcy (zob. wyrok SN z 18 sierpnia 2017 r., IV CSK 628/16

Wyrok SN z dnia 16 maja 2019 r., III CSK 40/17

Standard: 45454 (pełna treść orzeczenia)

Bezpodstawne wzbogacenie, przewidziane w art. 405 k.c., stanowi odrębne zdarzenie prawne, które obok czynności prawnych i czynów niedozwolonych jest samoistnym źródłem zobowiązania. W orzecznictwie i piśmiennictwie prawniczym, przeważa pogląd, że odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny, znajduje zastosowanie wówczas, gdy nie ma innej podstawy odpowiedzialności, w szczególności wynikającej z umowy. Na takie określenie rozumienia bezpodstawnego wzbogacenia wskazuje utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. uchwałę z dnia 27 kwietnia 1995 r., III CZP 46/95, OSNC 1995, nr 7 - 8, poz. 114; wyroki z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 152/07; z dnia 7 maja 2009 r., IV CSK 27/09; z dnia 28 marca 2012 r., V CSK 157/11, niepublikowane).

Wyrok SN z dnia 8 marca 2018 r., sygn. akt II CSK 299/17

Standard: 15171