Rozpoznanie żądania ewentualnego po raz pierwszy przez sąd II instancji w razie oceny bezzasadności uwzględnienia żądania głównego przez sąd I instancji; uchylenie wyroku w trybie art. 386 § 4 k.p.c..

Jeżeli sąd drugiej instancji, w wyniku rozpoznania apelacji od wyroku uwzględniającego żądanie główne, uznaje to żądanie za niezasadne, powinien zmienić zaskarżony wyrok, oddalając żądanie główne i oznaczając zmieniony wyrok jako częściowy, oraz uchylić zawarte w nim rozstrzygnięcie o kosztach procesu. W takim wypadku sąd drugiej instancji pozostawia rozpoznanie żądania ewentualnego sądowi pierwszej instancji.

Uchwała SN z dnia 3 lipca 2024 r., III CZP 61/23

Standard: 81081 (pełna treść orzeczenia)

W sprawach dotyczących żądań kredytobiorców dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych wywodzonych z abuzywności postanowień umownych wyrażono zapatrywanie, że uznanie za niezasadne roszczenia głównego uwzględnionego przez sąd pierwszej instancji obliguje sąd odwoławczy do merytorycznego rozstrzygnięcia przez ten sąd o żądaniu głównym, dopiero bowiem prawomocne rozstrzygnięcie w tym przedmiocie rodzić będzie obowiązek Sądu pierwszej instancji rozstrzygania o żądaniu ewentualnym. W takich wypadkach, rozpoznanie żądania ewentualnego - do którego właściwy byłby wyłącznie Sąd pierwszej - byłoby przedwczesne tak długo, jak istnieje możliwość poddania kontroli kasacyjnej merytorycznego rozstrzygnięcia o roszczeniu głównym przez sąd odwoławczy (zob. postanowienia SN z 28 lutego 2023 r., III CZ 371/22 i z 13 kwietnia 2023 r., III CZ 471/22).

W okolicznościach niniejszej sprawy kumulacja żądań pozwu dotyczy roszczeń opartych na odmiennych podstawach prawnych i wywodzonych z różnych okoliczności faktycznych. Sąd Apelacyjny zasadnie przyjął w konsekwencji, że nie mógł po raz pierwszy orzekać o roszczeniach ewentualnych. W tych okolicznościach czynienie przez Sąd Apelacyjny niezbędnych ustaleń faktycznych oraz ocen prawnych dotyczących tych roszczeń po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym prowadziłoby do rozpoznania istoty sprawy w tym zakresie wyłącznie przez Sąd drugiej instancji, naruszenia w ten sposób konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności postępowania i uniemożliwienia realizacji kontrolnej funkcji postępowania apelacyjnego. Skarżący zasadnie jednak podnosi, że dokonana przez Sąd drugiej instancji ocena zasadności żądania głównego powinna znajdować wyraz w reformatoryjnym rozstrzygnięciu tego Sądu dotyczącym tego właśnie żądania, które dopiero zaktualizuje obowiązek rozpoznania roszczenia ewentualnego.

Postanowienie SN z dnia 25 października 2023 r., III CZ 194/23

Standard: 80798 (pełna treść orzeczenia)

Roszczenie ewentualne jest dodatkowym roszczeniem, zgłoszonym na wypadek nieuwzględnienia przez sąd roszczenia głównego. Wprawdzie między roszczeniem zasadniczym i ewentualnym musi istnieć związek, ale w razie uwzględnienia przez sąd roszczenia wskazanego na pierwszym miejscu nie rozstrzyga się o roszczeniu ewentualnym (zob. uchwały SN: z 18 października 2013 r., III CZP 58/13 i z 9 listopada 2021 r., III CZP 70/20: wyroki SN: z 21 października 2016 r., IV CSK 835/15, z 18 stycznia 2017 r., V CSK 198/16, z 6 czerwca 2018 r., III CSK 403/16 oraz z 7 marca 2017 r., II CSK 349/16, a także postanowienia SN: z 4 października 2012 r., I CSK 100/12, z 28 sierpnia 2019 r., IV CZ 38/19).

Sąd drugiej instancji, dokonując odmiennej oceny żądania głównego, powinien oddalić je w całości lub w części. W takiej sytuacji nie może samodzielnie rozpoznać i rozstrzygnąć żądania ewentualnego; może to uczynić jedynie sąd pierwszej instancji (zob. wyroki SN: z 11 stycznia 1996 r., III CRN 58/95, z 19 sierpnia 2010 r., IV CSK 53/10, z 21 października 2016 r. IV CSK 835/15 i z 7 marca 2017 r., II CSK 349/16).

Postanowienie SN z dnia 13 kwietnia 2023 r., III CZ 471/22

Standard: 80799 (pełna treść orzeczenia)

W systemie apelacji pełnej sąd drugiej instancji kontynuuje – w granicach zaskarżenia – merytoryczne rozpoznawanie sprawy (zob. uchwałę SN z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07). W związku z tym jest władny i zobligowany dokonać oceny skutków prawnych uznania pewnych postanowień umownych za abuzywne dla dalszego bytu prawnego umowy, zawierającej takie postanowienia. Jednocześnie powinien w razie potrzeby rozstrzygnąć o dalszych żądaniach ewentualnych zgłoszonych przez powoda w pozwie

Wymaga podkreślenia, że rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd Apelacyjny nie wymagało dokonywania nowych, dodatkowych ustaleń faktycznych. Podstawą faktyczną zarówno żądania głównego, jak i ewentualnego jest bowiem tożsamy stan faktyczny. Dla rozstrzygnięcia o zasadności obu tych żądań istotny jest przecież zespół tych samych faktów – zawarcie umowy o określonej treści i spełnienie na jej podstawie przez strony świadczeń wzajemnych w konkretnym rozmiarze i czasie.

Nie można oczywiście wykluczyć, że w sytuacji gdy żądanie ewentualne opierałoby się na odmiennym (rozłącznym) stanie faktycznym niż żądanie główne, sąd drugiej instancji, uznając żądanie główne za niezasadne, byłby uprawniony do przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.). Wówczas jednak powinien zmienić zaskarżony wyrok, oddalić żądanie główne i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w zakresie żądania ewentualnego. Taka sytuacja jednak w niniejszej sprawie nie zachodzi.

Postanowienie SN z dnia 31 marca 2023 r., III CZ 373/22

Standard: 80795 (pełna treść orzeczenia)

Dokonanie kwalifikacji oznaczonego żądania pozwu jako ewentualnego wyklucza jego rozpoznanie po raz pierwszy przez sąd odwoławczy.

Żądanie ewentualne jest formułowane jedynie na wypadek nieuwzględnienia przez sąd żądania głównego, co ma w szczególności ten skutek, iż jeżeli żądanie główne okaże się uzasadnione, rozpoznanie żądania ewentualnego staje się bezprzedmiotowe i sąd w ogóle o nim nie orzeka. Jeżeli zaś w pierwszej instancji żądanie główne zostało uwzględnione, a sąd drugiej instancji oddala je w całości albo w części, nie może samodzielnie przystąpić do rozpoznania i rozstrzygnięcia żądania ewentualnego, lecz żądanie to, wchodzące w miejsce żądania głównego, ma obowiązek rozpoznać sąd pierwszej instancji (zob. wyroki SN z 19 sierpnia 2010 r., IV CSK 53/10, z 21 października 2016 r. IV CSK 835/15 i z 7 marca 2017 r., II CSK 349/16). 

Postanowienie SN z dnia 28 lutego 2023 r., III CZ 371/22

Standard: 74041 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Apelacyjny przyjął, że w razie, gdy sąd pierwszej instancji uwzględnił żądanie główne, oparte na założeniu o braku związania umową kredytu (nieważności takiej umowy), a sąd rozpoznający apelację uznał to żądanie za niezasadne, konieczne jest uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 k.p.c.). Nie jest bowiem możliwe orzekanie w postępowaniu apelacyjnym o żądaniu ewentualnym, opartym na założeniu o braku związania tylko niektórymi postanowieniami umowy, które było zgłoszone w pozwie, ale nie zostało zbadane w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji z uwagi na uwzględnienie żądania głównego.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ujawniły się w odniesieniu do tej kwestii rozbieżne stanowiska. Według pierwszego z nich sąd drugiej instancji powinien w takim razie orzec merytorycznie o zasadności żądania ewentualnego, uprzednio oddalając żądanie główne (tak m.in. wyrok SN z 3 lipca 2019 r., II CSK 306/18, oraz postanowienia SN: z 23 listopada 2022 r., III CZ 307/22; z 13 grudnia 2022 r., III CZ 370/22; z 8 lutego 2023 r., III CZ 470/22).

Natomiast według drugiego poglądu sąd drugiej instancji nie może orzekać o żądaniu ewentualnym, jeżeli uzna żądanie główne, uwzględnione przez sąd pierwszej instancji, za nieuzasadnione. W takiej sytuacji sąd drugiej instancji powinien uchylić zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania (wyrok SN z 25 lutego 2021 r., V CSKP 16/21, oraz postanowienia SN: z 25 marca 2022 r., III CZ 123/22; z 10 sierpnia 2022 r., III CZ 209/22; z 27 października 2022 r., III CZ 212/22; z 16 listopada 2022 r., III CZ 284/22; z 16 listopada 2022 r., III CZ 306/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 302/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 319/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 327/22; z 14 grudnia 2022 r., III CZ 318/22).

W sprawach dotyczących roszczeń kredytobiorców na tle umów zawierających niedozwolone postanowienia rozpoznanie żądania ewentualnego nie wymaga (z reguły) dokonywania dodatkowych ustaleń faktycznych. Podstawą faktyczną zarówno żądania głównego, jak i ewentualnego jest bowiem tożsamy stan faktyczny. Dla rozstrzygnięcia o zasadności obu tych żądań istotny jest przecież zespół tych samych faktów – zawarcie umowy o określonej treści i spełnienie na jej podstawie przez strony świadczeń wzajemnych w konkretnym rozmiarze i czasie. Nie można oczywiście wykluczyć, że w sytuacji, gdy żądanie ewentualne opierałoby się na odmiennym (rozłącznym) stanie faktycznym niż żądanie główne, sąd drugiej instancji, uznając żądanie główne za niezasadne, byłby uprawniony do przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.). Wówczas jednak powinien zmienić zaskarżony wyrok, oddalić żądanie główne i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w zakresie żądania ewentualnego.

Postanowienie SN z dnia 21 lutego 2023 r., III CZ 403/22

Standard: 80794 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli sąd pierwszej instancji uwzględnił żądanie główne, a apelacja pozwanego jest zasadna, sąd drugiej instancji powinien co do zasady zmienić zaskarżony wyrok, oddalić żądanie główne i orzec o żądaniu ewentualnym (tak też wyrok SN z 3 lipca 2019 r., II CSK 306/18, oraz postanowienia SN: z 23 listopada 2022 r., III CZ 307/22, i z 13 grudnia 2022 r., III CZ 370/22; odmiennie m.in. wyrok SN z 25 lutego 2021 r., V CSKP 16/21, oraz postanowienia SN: z 10 sierpnia 2022 r., III CZ 209/22; z 16 listopada 2022 r., III CZ 284/22; z 16 listopada 2022 r., III CZ 306/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 302/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 319/22; z 8 grudnia 2022 r., III CZ 327/22).

Postanowienie SN z dnia 8 lutego 2023 r., III CZ 470/22

Standard: 80793 (pełna treść orzeczenia)

Nie można mówić o nierozpoznaniu istoty sprawy co do żądania ewentualnego, gdy do rozstrzygnięcia pozostaje jedynie wysokość objętej nim kwoty, jeżeli podstawa faktyczna wszystkich roszczeń (głównego i ewentualnych) jest tożsama, zaś jedno z roszczeń ewentualnych (dotyczące abuzywności klauzul umownych) stanowi podstawę zarówno żądania głównego, jak i innego żądania ewentualnego.

Postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2022 r., III CZ 370/22

Standard: 69069 (pełna treść orzeczenia)

Z konieczność zachowania zasady dwuinstancyjności postępowania cywilnego wynika, że sprawa ma być rozpoznawana w postępowaniu, które zapewnia co najmniej jedną instancję odwoławczą, dokonującą oceny prawidłowości rozstrzygnięcia orzeczenia sądu pierwszej instancji (zob. postanowienie SN z 25 marca 2022 r., III CZ 123/22).

Choć nie każde ustalenie dokonane w toku sprawy musi podlegać dwuinstancyjnemu badaniu, to dla przeprowadzenia merytorycznego rozpoznania sprawy przez sądy dwóch szczebli wymagane jest, aby ustalenie istotnych dla rozstrzygnięcia faktów nastąpiło już w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. W postępowaniu tym sąd powinien także odnieść się do treści żądania, nawet jeśli zgłoszone zostało jako ewentualne. Z uwagi na ograniczenia możliwości zaskarżenia wyroku sądu drugiej instancji skargą kasacyjną, przeniesienie do sądu drugiej instancji całości postępowania dowodowego, jego oceny i ustalenia podstawy faktycznej orzeczenia, powodowałoby wyłączenie kontroli podstawy faktycznej sprawy (tak, wyrok SN z 21 maja 2014 r., II CSK 509/13).

Biorąc pod uwagę powyższe, należy przyjąć, że nierozpoznanie istoty sprawy ma miejsce także w razie niedokonania przez sąd pierwszej instancji ustalenia podstawy faktycznej żądania ewentualnego. Wydanie orzeczenia merytorycznie rozstrzygającego o tym żądaniu przez sąd odwoławczy wymagałoby czynienia kluczowych ustaleń po raz pierwszy w instancji odwoławczej. Respektowanie uprawnień stron wynikających z zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego uzasadnia w takich wypadkach uchylenie przez sąd odwoławczy orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji (tak postanowienia SN z 5 grudnia 2012 r., I CZ 168/12, OSNC 2013, nr 5, poz. 68, z 8 marca 2017 r., IV CZ 126/16 i z 8 marca 2017 r., IV CZ 130/16, z 25 marca 2022 r., III CZ 123/22).

Postanowienie SN z dnia 8 grudnia 2022 r., III CZ 302/22

Standard: 80792 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli sąd pierwszej instancji uwzględnił żądanie główne, a apelacja pozwanego jest zasadna, sąd drugiej instancji powinien co do zasady zmienić zaskarżony wyrok, oddalić żądanie główne i orzec o żądaniu ewentualnym. Dopiero bowiem oddalenie żądania głównego otwiera możliwość zbadania zasadności żądania ewentualnego i rozstrzygania o tym żądaniu.

rozstrzygnięcie o żądaniu ewentualnym jest uwarunkowane istnieniem negatywnego rozstrzygnięcia o żądaniu głównym (uchwała SN z 9 listopada 2021 r., III CZP 70/20). Skoro tak, to dopiero oddalenie żądania głównego otwiera możliwość zbadania zasadności żądania ewentualnego i rozstrzygania o tym żądaniu.

Z treści uzasadnienia wyroku kasatoryjnego wprost wynika, iż pełne rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd Apelacyjny nie wymagało dokonywania nowych, dodatkowych ustaleń faktycznych. Podstawą faktyczną zarówno żądania głównego, jak i ewentualnego jest bowiem tożsamy stan faktyczny. Dla rozstrzygnięcia o zasadności obu tych żądań istotny jest przecież zespół tych samych faktów – zawarcie umowy o określonej treści i spełnienie na jej podstawie przez strony świadczeń wzajemnych w konkretnym rozmiarze i czasie. Nie można oczywiście wykluczyć, że w sytuacji, gdy żądanie ewentualne opierałoby się na odmiennym (rozłącznym) stanie faktycznym niż żądanie główne, sąd drugiej instancji, uznając żądanie główne za niezasadne, byłby uprawniony do przekazania sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.). Wówczas jednak powinien zmienić zaskarżony wyrok, oddalić żądanie główne i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w zakresie żądania ewentualnego. 

Postanowienie SN z dnia 23 listopada 2022 r., III CZ 307/22

Standard: 69056 (pełna treść orzeczenia)

Uwzględnienie przez sąd pierwszej instancji żądania głównego rodzi ten skutek procesowy, że sąd nie orzeka wówczas o żądaniu ewentualnym. W konsekwencji żądanie ewentualne nie jest przedmiotem oceny sądu, który uwzględnił żądanie główne zawarte w pozwie. Merytoryczna ocena żądania ewentualnego przez sąd drugiej instancji oznaczałaby, że ten sąd po raz pierwszy rozpoznawałby sprawę w tym zakresie.

Obowiązujący w postępowaniu cywilnym model apelacji pełnej nie może prowadzić do przeniesienia na etap postępowania apelacyjnego pełnego zakresu merytorycznego rozpoznania sprawy w zakresie, w którym o istocie sporu miałby orzekać sąd drugiej instancji. W takim przypadku rozstrzygnięcie przez sąd drugiej instancji o żądaniu poddanym wyłącznie pod jego osąd prowadziłoby w istocie do naruszenia konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności postępowania.

Postanowienie SN z dnia 16 listopada 2022 r., III CZ 306/22

Standard: 69053 (pełna treść orzeczenia)

Skoro Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie główne, zbędne było odnoszenie się do żądania ewentualnego (w przypadku uwzględnienia żądania podstawowego, nie aktualizuje się obowiązek orzekania co do żądania ewentualnego). Jeżeli zaś Sąd Apelacyjny powództwo główne uznał za bezzasadne, a w konsekwencji podlegające oddaleniu, winien zrealizować obowiązek orzekania również co do roszczenia ewentualnego. Sąd Apelacyjny uznał oba żądania za bezzasadne i je oddalił, co jest formułą dopuszczalną (postanowienie SN z 14 marca 2014 r., III CSK 124/13), choć znacznie bardziej czytelne byłoby, gdyby w wyroku wyraźnie tego rodzaju dyspozycja została przedstawiona, np. poprzez odrębne oddalenie i żądania podstawowego, i żądania ewentualnego.

Brak podstaw do uznania, że w przypadku konieczności rozpoznania po raz pierwszy żądania ewentualnego przez sąd drugiej instancji, jedynym dopuszczalnym rozstrzygnięciem byłoby uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ocena dokonana przez sąd drugiej instancji, a wykluczająca potrzebę uchylenia zaskarżonego wyroku zasługuje na aprobatę Sądu Najwyższego. Wszak w zakresie co do rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji doszło do zmiany zaskarżonego wyroku (art. 386 § 1 k.p.c.), a brak rozstrzygnięcia co do żądania ewentualnego uniemożliwił Sądowi Apelacyjnemu jego uchylenie.

Instytucja żądania ewentualnego niezwykle korzystna dla powoda ze względów ekonomii procesowej, braku konieczności uiszczania opłaty od żądania ewentualnego (na etapie wnoszenia pozwu), przerwania biegu przedawnienia co do każdego z dochodzonych roszczeń, z istoty swojej wymusza określony sposób procedowania przez sądy obu instancji. Skoro zaś powód dokonał wyboru takiej taktyki procesowej, to powierzył orzekanie co do zgłoszonych przez niego roszczeń zgodnie z istotą żądania ewentualnego, a zatem stwierdzenie bezzasadności żądania zasadniczego przez Sąd Apelacyjny sprawiło, że dopiero przed sądem drugiej instancji zaktualizowała się potrzeba orzekania co do żądania ewentualnego.

Przy uwzględnieniu przesłanek roszczenia o wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad w trybie realizacji uprawnień z rękojmi (które jak wskazano wygasły) i zgłaszanego przez powoda równocześnie jako uzasadnienie tego żądania faktu niewykonania umowy przez pozwanego (która to umowa, jak wskazano, została wykonana), nie budzi wątpliwości, że kwestie te były przedmiotem rozpoznania zarówno przez sąd pierwszej, jak i drugiej instancji. Chybione jest w konsekwencji twierdzenie powoda o pozbawieniu go prawa do rozpoznania jego sprawy w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym.

Wyrok SN z dnia 3 lipca 2019 r., II CSK 306/18

Standard: 80826 (pełna treść orzeczenia)

W szczególnej sytuacji prawnej, gdy sąd pierwszej instancji pozytywnie rozstrzyga o żądaniu głównym, a sąd drugiej instancji wydając wyrok częściowo reformatoryjny oddala je w części, nie może samodzielnie przystąpić do rozpoznania i rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania ewentualnego. Aktualizuje się wówczas obowiązek sądu pierwszej instancji rozpoznania tego żądania, wchodzącego w miejsce żądania głównego (por. wyroki SN z dnia 19 sierpnia 2010 r., IV CSK 53/10, z dnia 22 października 2014 r., II CSK17/14, z dnia 21 października 2016 r., IV CSK 835/15).

Sąd Najwyższy nie może poddać kontroli kasacyjnej nieistniejącego orzeczenia sądu drugiej instancji odnoszącego się do żądania ewentualnego.

Wyrok SN z dnia 7 marca 2017 r., II CSK 349/16

Standard: 74042 (pełna treść orzeczenia)

Jeśli sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo w zakresie roszczenia zasadniczego, zaś w wyniku kontroli instancyjnej sąd drugiej instancji oddalił je, wówczas aktualizuje się obowiązek sądu pierwszej instancji rozpoznania roszczenia ewentualnego, które wchodzi w miejsce roszczenia głównego (por. też wyrok SN z dnia 22 października 2014 r., II CSK 17/14).

Wyrok SN z dnia 21 października 2016 r., IV CSK 835/15

Standard: 74043 (pełna treść orzeczenia)

W razie uwzględnienia przez sąd pierwszej instancji żądania zgłoszonego na pierwszym miejscu (głównego), sąd drugiej instancji, na skutek rozpoznania apelacji od tego orzeczenia, nie może rozpoznać sprawy także w zakresie żądania ewentualnego.

Rozstrzygnięcie tylko przez Sąd odwoławczy o żądaniu ewentualnym pozbawia stronę możliwości zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji i rozpoznania sprawy w tym zakresie w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym.

Zgodnie z art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, a w myśl art. 176 ust. 1 Konstytucji postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Połączenie tych przepisów tworzy – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 maja 2002 r., III CKN 948/00  – konstytucyjną zasadę kontroli orzeczeń i postępowania sądowego, stanowiącą rozwinięcie prawa do sądu, ustanowionego w art. 45 Konstytucji.

Prawo do kontroli sądowej na gruncie Konstytucji – podobnie jak prawo do sądu – ma charakter autonomiczny. Nie chodzi zatem o formalne istnienie w danej sprawie co najmniej dwu instancji sądowych oraz ustanowienie powszechnie dostępnego środka zaskarżenia, ale o realne zagwarantowanie możliwości skorzystania z tego środka, przeniesienie sprawy do wyższej instancji i przeprowadzenie merytorycznej kontroli orzeczenia.

W niniejszej sprawie skarżąca została pozbawiona takiej możliwości w zakresie rozpoznania żądania ewentualnego. Niczego w tej ocenie nie zmienia okoliczność, że przysługuje jej skarga kasacyjna, ponieważ nie jest ona środkiem zaskarżenia gwarantującym możliwość kontroli sądowej w zwykłym trybie instancyjnym.

Wyrok SN z dnia 19 sierpnia 2010 r., IV CSK 53/10

Standard: 70965 (pełna treść orzeczenia)

W razie uwzględnienia przez sąd pierwszej instancji żądania zgłoszonego na pierwszym miejscu (głównego), sąd drugiej instancji, na skutek rozpoznania apelacji od tego orzeczenia, nie może rozpoznać sprawy także w zakresie żądania ewentualnego.

Rozstrzygnięcie tylko przez Sąd odwoławczy o żądaniu ewentualnym pozbawia stronę możliwości zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji i rozpoznania sprawy w tym zakresie w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym. 

Wyrok SN z dnia 19 sierpnia 2010 r., IV CSK 53/10

Standard: 74044 (pełna treść orzeczenia)