Przypisanie w granicach aktu oskarżenia występku z art. 160 k.k. w miejsce przestępstwa skutkowego przeciwko życiu lub zdrowiu

Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (w rozumieniu art. 156 § 2 k.k.) jest nieuchronnie poprzedzone narażeniem na bezpośrednie niebezpieczeństwo jego spowodowania. 

Art. 156 § 2 k.k. określa szerszy zakres znamion, aniżeli wskazany w dyspozycji art. 160 § 1 – 3 k.k. W konsekwencji przypisanie odpowiedzialności karnej za (ewentualne) sprawstwo występku z art. 160 k.k. w miejsce odpowiedzialności za przestępstwo skutkowe przeciwko życiu lub zdrowiu nie jest „wyjściem poza ramy aktu oskarżenia”. 

Prokurator zarzucił obydwu oskarżonym popełnienie przestępstw z art. 156 § 2 k.k., to jest nieumyślnego spowodowania u M.L. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Przestępstwo to – jak wiadomo – ma charakter skutkowy i do jego istoty należy wystąpienie skutku w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, odpowiadającego jednej z opisanych w art. 156 § 2 k.k. postaci. Natomiast do dokonania, też mającego charakter skutkowy, przestępstwa określonego w art. 160 § 1 – 3 k.k. wystarczy wystąpienie skutku w postaci bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia człowieka albo ciężkiego uszczerbku na jego zdrowiu. Ochrona karnoprawna występuje więc już na etapie poprzedzającym samo spowodowanie uszczerbku, które to penalizuje przepis art. 156 § 2 k.k. W konsekwencji w pełni zasadne jest stwierdzenie, że ten ostatni przepis określa szerszy zakres znamion, aniżeli ten wskazany w dyspozycji art. 160 § 1 – 3 k.k.

W sytuacji gdy w wyniku zachowania lekarza – gwaranta powstaje nie tylko niebezpieczeństwo o którym mowa w art. 160 k.k., lecz ucieleśnia się ono w postaci zaistnienia określonych skutków, to w zależności od ich rodzaju oraz rodzaju zawinienia, może być on pociągnięty do odpowiedzialności za całą gamę skutkowych przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu. Ich zastosowanie wyłącza równocześnie art. 160 k.k. W konsekwencji nie może być mowy o tym, że rozważenie dopuszczalności odpowiedzialności karnej oskarżonych za (ewentualne) sprawstwo występku z art. 160 k.k. byłoby „wyjściem poza ramy aktu oskarżenia”. 

Wyrok SN z dnia 21 września 2006 r., V KK 10/06

Standard: 73478 (pełna treść orzeczenia)

Przestępstwo określone w art. 160 § 1 k.k. polega na stworzeniu przez sprawcę sytuacji, w której grozi wystąpienie ujemnych skutków przewidzianych w tym przepisie. Przestępstwo jest dokonane z chwilą narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, chociażby osoba narażona nie doznała żadnej krzywdy. Sprawca nie może jednak działać z zamiarem spowodowania (również ewentualnym) skutku w postaci śmierci człowieka, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, gdyż wówczas narażenie na niebezpieczeństwo traci swój samodzielny byt.

Mówiąc inaczej, przepis o naruszeniu dobra prawnego, konsumuje przepis o narażeniu tego dobra na niebezpieczeństwo. A zatem, nie jest możliwa kumulatywna kwalifikacja czynu z art. 160 § 1 k.k. i art. 155 § 1 k.k. [art. 156 k.k.] (również art. 148 § 1 k.k.), albowiem przestępstwo polegające na narażeniu zdrowia (i życia) poprzedza, a tym samym zostaje skonsumowane przez czyn polegający na jego naruszeniu.

Wyrok SN z dnia 20 stycznia 1994 r., WR 213/93

Standard: 41581 (pełna treść orzeczenia)