Zasądzenie wynagrodzenia na rzecz obrońcy w urzędu, gdy stwierdzi brak podstaw do wniesienia kasacji

W sytuacji gdy obrońca wyznaczony na podstawie art. 84 § 3 k.p.k. stwierdza brak podstaw do wniesienia kasacji i wnosi o zasądzenie wynagrodzenia za dokonanie tej czynności, sąd odwoławczy ma obowiązek zasądzenia od Skarbu Państwa na jego rzecz stosowną kwotę tytułem wynagrodzenia (art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art. 619 § 1 k.p.k. i art. 29 ust. 1 ustawy o adwokaturze). Ponieważ jednak przedstawienie przez takiego obrońcę stanowiska o braku podstaw do złożenia kasacji nie zamyka skazanemu drogi do złożenia kasacji, nie można powiedzieć, że wraz z wydaniem takiej opinii zakończony został etap postępowania kasacyjnego, a tym samym, że zachodzi konieczność przesądzenia kto ma obowiązek poniesienia kosztów sądowych postępowania kasacyjnego, do jakich przecież należą wydatki poniesione przez Skarb Państwa z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym. Zatem obciążenie skazanego na tym etapie postępowania kosztami wynagrodzenia obrońcy z urzędu wyznaczonego na podstawie art. 84 § 3 k.p.k. było co najmniej przedwczesne.

Nawet gdyby rozstrzygać kwestię, czy na obecnym etapie postępowania sąd powinien określić jaki podmiot, tj. Skarb Państwa czy skazany, ponosi ostatecznie koszty sądowe postępowania kasacyjnego w postaci wydatków związanych z wynagrodzeniem obrońcy wyznaczonego z urzędu, to zauważyć trzeba, że w sytuacji gdy na podstawie art. 84 § 3 k.p.k. wyznaczono skazanemu obrońcę z urzędu, zaś podstawą takiej decyzji była ocena, że skazany nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny, to konsekwencją tego powinno być stwierdzenie, że zachodzi podstawa do zwolnienia skazanego od ponoszenia tychże wydatków.

Postanowienie SN z dnia 4 listopada 2008 r., II KZ 59/08

Standard: 72877 (pełna treść orzeczenia)

Nie jest dopuszczalne zaskarżenie przez skazanego postanowienia sądu o przyznaniu wynagrodzenia obrońcy z urzędu za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia kasacji.

Stawka minimalna określona w § 14 ust. 4 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) stanowi wynagrodzenie za samo rozważenie przez obrońcę z urzędu celowości wywiedzenia kasacji i za pisemne wyrażenie opinii o braku podstaw do jej wniesienia. Przyznanie takiego wynagrodzenia obrońcy z urzędu w jakimkolwiek stopniu nie godzi w interesy skazanego. Dopiero gdyby kwotą stanowiącą wynagrodzenie za opracowanie opinii o braku podstaw kasacyjnych skazany został w przyszłości obciążony, np. w postanowieniu o ustaleniu kosztów, uzyskałby prawo do zaskarżenia owego rozstrzygnięcia. Dopóki jednak skazanego nie dotknęły konsekwencje zasądzenia na rzecz obrońcy z urzędu stosownego wynagrodzenia, dopóty nie ma on możliwości prawnych kwestionowania w drodze zażalenia ani jakości pracy swego obrońcy z urzędu, ani tym bardziej wysokości przyznanego mu wynagrodzenia. 

Postanowienie SN z dnia 22 lipca 2004 r., III KZ 20/04

Standard: 72878 (pełna treść orzeczenia)