Prokuratura jako pracodawca prokuratora

Za pracodawcę prokuratora należy uznać tę jednostkę prokuratury, w której wykonuje on zadania służbowe, jeżeli jednostka ta ma generalną kompetencję do zatrudniania pracowników (art. 74 § 1 w związku z art. 1 § 3 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze).

Stosunek służbowy prokuratora ma złożony charakter; zawiera zarówno elementy stosunku pracy, jak i elementy o charakterze publicznoprawnym. Zgodnie z art. 3 k.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, jeżeli zatrudnia pracowników. Przepis ten odwołuje się do tzw. zarządczej koncepcji pracodawcy, zgodnie z którą pracodawcą jest jednostka organizacyjna, której kierownictwo – bez względu na posiadanie tytułu majątkowego do zakładu – ma mandat do zarządzania nią i zatrudniania pracowników we własnym imieniu.

Zdaniem Sądu Najwyższego kompetencja do zatrudniania pracowników (i rozwiązywania stosunków pracy), jako decydująca o uznaniu za pracodawcę w rozumieniu art. 3 k.p., nie musi dotyczyć zatrudniania wszystkich pracowników, a szczególnie nie musi uwzględniać pracowników na stanowiskach kierowniczych lub których status wykracza poza stosunki typowo pracownicze (nie wyłączając pracowników zatrudnionych w jednostce organizacyjnej na podstawie powołania przez właściwy organ nadrzędny). 

W myśl art. 180 § 1 u.p.p. Prokuratura Krajowa organizuje, w drodze konkursu, nabór kandydatów na stanowisko asystenta prokuratora, natomiast zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz.U. z 2018 r., poz. 577) stosunek pracy z osobami, o których mowa w art. 4, nawiązuje i rozwiązuje w Prokuraturze Krajowej - Prokurator Krajowy. Z przepisów tych wynika więc, że Prokuratura Krajowa, mająca generalną kompetencję do zatrudniania pracowników, jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p. również w stosunku do wykonujących obowiązki służbowe w tej jednostce organizacyjnej prokuratorów powołanych przez Prokuratora Generalnego.

Ad casum z unormowań tych wynika, że od 4 marca 2016 r. powódka wykonywała obowiązki pracownicze (prokuratorskie) w Prokuraturze Krajowej jako były prokurator Prokuratury Generalnej. W czasie wykonywania tych obowiązków w dniu 10 marca 2016 r. otrzymała decyzję Prokuratora Generalnego o przeniesieniu z dniem 11 marca 2016 r. na stanowisko prokuratora Prokuratury Rejonowej w W. z zachowaniem tytułu „prokuratora byłej Prokuratury Generalnej” oraz prawa do wynagrodzenia nabytego na dotychczas zajmowanym stanowisku prokuratora Prokuratury Generalnej. W dniu otrzymania tej decyzji – zgodnie z art. 130 u.p.p., art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. - pracodawcą powódki w rozumieniu art. 3 k.p. była Prokuratura Krajowa. Ponieważ powódka kontestowała prawidłowość spornej decyzji powinna była wnieść pozew przeciwko Prokuraturze Krajowej, a nie przeciwko Prokuratorowi Generalnemu lub Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Prokuratora Generalnego.

Zdaniem obecnego składu Sądu Najwyższego pozwaną jednostką organizacyjną prokuratury powinna być jednostka, w której powódka wykonywała obowiązki prokuratorskie w dniu otrzymania decyzji Prokuratora Generalnego wynikającej z art. 36 § 1 ustawy wprowadzającej; tylko z taką jednostką powiązać bowiem można roszczenie powódki dotyczące odszkodowania z tytułu nierównego traktowania, konieczności przeniesienia w stan spoczynku zamiast przeniesienia do prokuratury rejonowej lub roszczenia o zmianę podstawy prawnej decyzji o przeniesieniu w stan spoczynku.

Wyrok SN z dnia 17 czerwca 2021 r., II PSKP 51/21

Standard: 72420 (pełna treść orzeczenia)

Pracodawcą asesora prokuratury rejonowej jest prokuratura rejonowa, do której uzyskał on nominację lub do której został przeniesiony i gdzie pełni czynności służbowe.

Pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej jest jednostka organizacja prokuratury, w której pełni on czynności służbowe, czyli prokuratura rejonowa będąca jego pracodawcą w rozumieniu artykuł 3[1] k.p., w imieniu którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy (por. uchwała SN z dnia 29 lipca 2003 r., III PZP 8/03).

Skoro pracodawcą asesora jest ta jednostka organizacyjna prokuratury, w której wykonuje on powinności służbowe, niezależnie od tego, że czynności z zakresu jego stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, to powód niewłaściwie określił stronę pozwaną, a Sądy obu instancji wydały orzeczenia przeciwko Prokuratorowi Okręgowemu, który nie ma w sprawie biernej legitymacji procesowej. Powyższe sprawia, że nie jest usprawiedliwiona kasacja wniesiona w sprawie, w której strona pozwana nie miała i nie ma biernej legitymacji procesowej. Prowadziło to do oddalenia kasacji.

Wyrok SN z dnia 14 października 2004 r., I PK 543/03

Standard: 72419 (pełna treść orzeczenia)