Możliwość korzystania z drogi publicznej dzięki uprzejmości właściciela nieruchomości sąsiedniej

Brak dostępu do drogi publicznej w rozumieniu art. 145 § 1 k.c. oznacza brak prawnie zagwarantowanego połączenia nieruchomości izolowanej z siecią dróg publicznych. Za taki szlak nie może być uznana droga, po której właściciel nieruchomości pozbawionej dostępu, lub inne osoby korzystające z tej nieruchomości komunikują się grzecznościowo, a nawet gdy dostęp oparty jest na stosunku obligacyjnym z właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Hipotezą art. 145 k.c. jest bowiem objęty dostęp o charakterze trwałym nieskrępowany wolą osób trzecich (por. np. postanowienia SN z dnia 7 lipca 1999 r., II CKN 786/98, z dnia 9 grudnia 2004 r., II CSK 233/04 i z dnia 2 lipca 2009 r., V CSK 480/08).

Postanowienie SN z dnia 12 października 2011 r., II CSK 94/11

Standard: 70160 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli nieruchomość nie ma bezpośredniego dostępu do drogi publicznej, ustanowienia dla niej służebności drogi koniecznej nie wyłącza możliwość dojścia lub dojazdu do drogi publicznej przez nieruchomość sąsiednią, wynikająca z grzecznościowego zezwolenia właściciela tej nieruchomości.

W orzecznictwie przyjęty został pogląd, że gdy nieruchomość nie ma bezpośredniego dostępu do drogi publicznej, ustanowienia dla niej służebności drogi koniecznej nie wyklucza możliwość dojścia lub dojazdu do drogi publicznej przez nieruchomość sąsiednią, oparta na grzecznościowym zezwoleniu właściciela lub tolerowaniu przez niego korzystania z jego nieruchomości.

W art. 145 § 1 k.c. chodzi o prawną gwarancję dostępu nieruchomości do drogi publicznej (zob. orzeczenia SN z 7 lutego 1958 r., 4 CR 1021/57; postanowienie SN z 28 kwietnia 2000 r., II CKN 257/00).

Odpowiedni dostęp do drogi publicznej musi stwarzać rzeczywistą, bezpieczną możliwość swobodnego przedostawania się z nieruchomości do takiej drogi (por. postanowienie z 7 lipca 1999, II CKN 786/98, OSNC 2000, nr 2, poz. 34); możliwość ta musi dotyczyć drogi prawidłowo funkcjonującej w systemie dróg publicznych i istnieć trwale, a nie tylko w pewnych okresach roku (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 14 sierpnia 1985 r., III CZP 44/85

Postanowienie SN z dnia 9 września 2011 r., I CSK 657/10

Standard: 70009 (pełna treść orzeczenia)