Niedopuszczalność badania merytorycznej zasadności orzeczenia stanowiącego podstawę wpisu

W postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym sąd jest związany wydanym na podstawie art. 189 k.p.c. wyrokiem ustalającym nieistnienie stosunku prawnego ze względu na nieważność umowy, która stała się podstawą wpisu w księdze wieczystej (por. postanowienie SN z dnia 19 lipca 2006 r., I CSK 151/06, w którym wyrażono dalej jeszcze idące stanowisko, kwalifikujące wyrok ustalający nieważność umowy jako wystarczającą podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej; zob. też uchwała SN z dnia 14 marca 2014 r., III CZP 121/13.

Wyrok SN z dnia 25 lutego 2022 r., II CSKP 87/22

Standard: 69091

Gdy podstawę wpisu stanowi orzeczenie sądowe. Sąd wieczystoksięgowy nie może wówczas badać merytorycznej zasadności orzeczenia, bada jedynie, czy zawiera ono wszystkie dane konieczne do dokonania wpisu, czy jest prawomocne, i czy z przyczyn technicznych nadaje się do wpisu. Sąd wieczystoksięgowy bada także, czy dokument mający być podstawą wpisu zawiera wzmiankę o wykonalności, o której mowa w art. 743 § 2 k.p.c. bowiem udzielenie zabezpieczenia nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji (por. uchwały SN: z dnia 4 lipca 1986 r., III CZP 35/86; z dnia 28 sierpnia 1991 r., III CZP 71/91 oraz postanowienie SN z dnia 17 lipca 2008 r., II CSK 115/08).

Brak wzmianki o wykonalności postanowienia o zabezpieczeniu, które ma stanowić podstawę wpisu hipoteki przymusowej nie jest brakiem formalnym podlegającemu usunięciu w trybie art. 130 §1 k.p.c. ale brakiem o charakterze merytorycznym.

Jedynie ze względu na treść art. 626[2] § 3 k.p.c., który został zamieszczony wśród przepisów normujących warunki formalne wniosku o wpis, wymaganie dołączenia do wniosku dokumentów będących podstawę wpisu, stanowi szczególny warunek formalny wniosku podlegający uzupełnieniu na podstawie art. 130 § 1 k.p.c. (tak też SN w postanowieniu z dnia 10 października 2007 r., I CSK 230/07).

Istotna przeszkoda do wpisu w znaczeniu materialnoprawnym powoduje oddalenie wniosku o wpis na podstawie art. 626[9] k.p.c., a nie uruchomienie postępowania naprawczego na podstawie art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 stycznia 2013 r., III CSK 78/12, postanowienia SN z 9 marca 2004 r., VCK 448/03, z 10 października 2007 r., I CSK 230/07; z 17 czerwca 2009, IV CSK 68/09; z 22 stycznia 2010 r., V CSK 230/09).

W obowiązującym stanie prawnym nie istnieje zatem podstawa do wzywania do usunięcia podstawy do wpisu, a jednoznaczne brzmienie art. 626[9] k.p.c. nakazuje w przypadku istnienia przeszkody do wpisu lub braku podstaw do wpisu oddalenie wniosku wprost.

Postanowienie SN z dnia 24 września 2015 r., V CSK 690/14

Standard: 67178 (pełna treść orzeczenia)