Gwarancja płatna na pierwsze żądanie, bezwarunkowa, abstrakcyjna

Gwarancja bankowa zwykle jest udzielana jako nieodwołalna, bezwarunkowa i płatna na pierwsze żądanie. W takim przypadku stanowi ona szczególny rodzaj zabezpieczenia uznawany za nieakcesoryjne i oderwane od stosunku podstawowego. Takiemu zobowiązaniu towarzyszy surowość wymagań, określonych w treści gwarancji. Ich wypełnienie pozostaje warunkiem koniecznym, a zarazem wystarczającym warunkiem realizacji zobowiązania gwaranta. 

Wyrok SN z dnia 23 listopada 2023 r., II CSKP 1781/22

Standard: 83514 (pełna treść orzeczenia)

Żądanie wypłaty gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej udzielonej "nieodwołalnie, bezwarunkowo i na pierwsze żądanie" nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa tylko dlatego, że istnienie wierzytelności zabezpieczonej tą gwarancją pozostaje sporne.

Umowa, w której gwarant zobowiązał się zapłacić powodom bliżej określoną kwotę: nieodwołalnie, bezwarunkowo i na pierwsze żądanie, mimo że nieunormowana w sposób szczegółowy, została uznana za dopuszczalną przez orzecznictwo, jest także aprobowana w nauce prawa i powszechnie stosowana w praktyce.

Celem udzielenia gwarancji jest zasadniczo zabezpieczenie wierzytelności, przy czym strony mogą ukształtować umowę gwarancji w taki sposób, by powstałe na jej podstawie zobowiązanie było samodzielne (nieakcesoryjne) względem stosunku podstawowego (zabezpieczanego) istniejącego między zleceniodawcą gwarancji oraz jej beneficjentem (zob. także uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z 28 kwietnia 1995 r., III CZP 166/94).

W obrocie przyjęte jest, że nadanie gwarancji samodzielnego charakteru następuje przez wskazanie w umowie na „nieodwołalny” i „bezwarunkowy” charakter gwarancji oraz na powstanie obowiązku zapłaty przez gwaranta ustalonej kwoty „na pierwsze żądanie” uprawnionego, czyli beneficjenta gwarancji.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2023 r., II CSKP 905/22

Standard: 69744 (pełna treść orzeczenia)