Sprostowania usterek wpisu w księdze wieczystej (art. 626[13] § 2 k.p.c. i art. 350 § 1 k.p.c.)

Przepis art. 626[13] § 2 k.p.c. stanowi na gruncie postępowania wieczystoksięgowego odpowiednik art. 350 k.p.c. i wyłącza stosowanie tego przepisu w zakresie sprostowania usterek wpisu w księdze wieczystej (por. postanowienie SN z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 128/02).

Uwzględniając związek art. 350 i 626[13] § 2 k.p.c. Sąd Najwyższy w wpostanowieniu z dnia 20 marca 2009 r., II CZ 15/09 stwierdził, że w świetle art. 626[13] § 2 k.p.c. nie jest wyłączone sprostowanie usterki wpisu w księdze wieczystej dotyczącego powołania podstawy dokonania wpisu, w tych wypadkach, gdy wpis został dokonany zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. 

Aprobując powyższe stanowisko, należy zauważyć, że dane identyfikujące umowę kredytu, powołane w postanowieniu o sprostowaniu usterek dokonanego wpisu, dotyczą tej umowy kredytu, który - według dokumentów załączonych do wniosku o wpis i na dzień dokonania wpisu - został zabezpieczony ustanowioną hipoteką. Usprawiedliwiona jest więc kwalifikacja wydawanych w powyższym zakresie postanowień jako wydanych w postępowaniu o sprostowanie usterki wpisu w księdze wieczystej w rozumieniu art. 626[13] § 2 k.p.c. Od postanowień tego rodzaju skarga kasacyjna nie przysługuje.

Warunkiem stosowania art. 626[13] § 2 k.p.c. jest sprostowanie tego rodzaju usterek wpisu, które nie mogą wywołać niezgodności stanu prawnego księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. 

Instytucja unormowana w tym przepisie nie może zastępować powództwa o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. 

Postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2018 r., II CZ 91/17

Standard: 64439 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Sprostowanie przewidziane w art. 626[13] § 2 k.p.c., podobnie jak sprostowanie, o którym mowa w przepisie szczególnym – art. 27 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, dotyczy usterek wpisu, które nie powodują niezgodności stanu prawnego wynikającego z treści wpisu z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości. W/w niezgodność może się różnie wyrażać i może być następstwem różnych zdarzeń, w tym – wpisania prawa nieistniejącego lub o innym zakresie aniżeli w rzeczywistości ma to miejsce. W wyniku ujawnienia w księdze wieczystej prawo takie korzysta z domniemania istnienia i to w zakresie, w jakim zostało wpisane (art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Obaleniu domniemania wiarygodności ksiąg wieczystych służy roszczenie o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Dział I-0 księgi wieczystej nie jest przeznaczony do wpisów praw lecz do wpisywania danych faktycznych. Wpisy w tym dziale nie są objęte domniemaniem prawdziwości z art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece i mogą być sprostowane w trybie art. 626[13] § 2 k.p.c. z urzędu lub na wniosek albo – w razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości – na podstawie art. 27 w/w ustawy. Jednakże, jeżeli oznaczenie w dziale I-0 księgi wieczystej jest tego rodzaju, że obejmuje część gruntu lub innej rzeczy będącej przedmiotem wpisanego prawa nie należącą do uprawnionego z księgi wieczystej, lecz stanowiącą przedmiot cudzego prawa, to żądanie wykreślenia wpisu w dziale I-0 nie dotyczy tylko sprostowania danych faktycznych, lecz zmierza do ustalenia zakresu prawa przysługującego uprawnionemu w celu uzyskania zgodności pomiędzy stanem prawnym wynikającym z wpisu w dziale II księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, którego przedmiot i zakres wyraża dział I-0. W takim przypadku wykreślenie oznaczenia ujawnionego w dziale I-0 danej księgi wieczystej musi być postrzegane jako dotyczące praw osoby wpisanej w dziale II tej księgi wieczystej oraz praw osoby trzeciej dotychczas w księdze wieczystej nieujawnionej i nie może być wynikiem sprostowania w trybie art. 626[13] § 2 k.p.c. lub art. 27 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, lecz wymaga uzgodnienia na podstawie art. 10 w/w ustawy (por. postanowienie SN z dnia 18 listopada 1971 r. III CRN 338/71, uz. uchwały SN z dnia 27 grudnia 1994 r. III CZP 158/94).

Postanowienie SN z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 284/06

Standard: 69021 (pełna treść orzeczenia)