Postanowienie z dnia 2003-01-21 sygn. III CZ 128/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZ 128/02

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 21 stycznia 2003 r.

Przewodniczący: SSN Jacek Gudowski.

Sędziowie SN: Jan Górowski, Marek Sychowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Kredyt Bank S.A. Oddział w T. przy uczestnictwie Kazimiery B., Władysława B. i Banku Polska Kasa Opieki S.A. Oddział w S. o sprostowanie wpisu w Kw Nr (...), po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 stycznia 2003 r., zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z dnia 9 lipca 2002 r.

oddala zażalenie.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w S., powołując się na art. 626¹³ § 2 k.p.c., postanowieniem z dnia 31 października 2001 r. uwzględnił wniosek Kredyt Banku S.A. Oddział w T. i sprostował usterkę wpisu w prowadzonej przezeń księdze wieczystej Kw nr (...) przez wpisanie w dziale czwartym w łamie drugim: 1) pod numerem bieżącym wpisu "sześć" - w miejsce dotychczasowego wpisu hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 1.800.000 zł na rzecz Banku PeKaO S.A. Oddział w S., hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 1.200.000 zł na rzecz Kredyt Banku S.A. Oddział w T. i 2) pod numerem bieżącym wpisu "siedem" - w miejsce dotychczasowego wpisu hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 1.200.000 zł na rzecz Kredyt Banku S.A. Oddział w T., hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 1.800.000 zł na rzecz Banku PeKaO S.A. Oddział w S. Na skutek zażalenia (nazwanego apelacją) Banku PeKaO S.A. Oddział w S. Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 20 lutego 2002 r. zmienił to postanowienie i oddalił wniosek.

Kasację wniesioną przez wnioskodawcę od ostatnio wymienionego postanowienia Sąd Okręgowy w K. odrzucił postanowieniem z dnia 9 lipca 2002 r., uznając ją za niedopuszczalną, gdyż kasacja wniesiona została od postanowienia dotyczącego kwestii incydentalnej (sprostowania wpisu w księdze wieczystej), a nie od orzeczenia określonego w art. 392 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

W zażaleniu na ostatnio wymienione postanowienie wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 519¹ § 1 oraz art. 392 k.p.c. przez błędną ich interpretację i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i rozpoznanie kasacji.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Ponieważ zażalenie wniesione zostało na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające kasację od postanowienia tego sądu w przedmiocie sprostowania usterek wpisu w księdze wieczystej, dokonanego na podstawie art. 626¹³ § 2 k.p.c., rozpoznanie zażalenia ogranicza się do zagadnienia dopuszczalności kasacji od tego postanowienia. Poza rozpoznaniem Sądu Najwyższego pozostają zatem kwestie zasadności kolejności wpisów hipotek kaucyjnych w prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S. księdze wieczystej Kw nr (...) i dopuszczalności zmiany kolejności tych wpisów w trybie przewidzianym w art. 626¹³ § 2 k.p.c. dla prostowania usterek wpisu.

Odrzucając kasację Sąd Okręgowy błędnie powołał się na art. 392 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Dopuszczalności kasacji w postępowaniu nieprocesowym - a w takim postępowaniu rozpoznawane są sprawy o wpis w księdze wieczystej (art. 626¹ i n. k.p.c.) - dotyczy art. 519¹. Przepis ten wyłącza odpowiednie stosowanie do kasacji przepisów, których przedmiotem regulacji jest dopuszczalność kasacji w procesie. Zaskarżone postanowienie odpowiada jednakże prawu.

Sprawy o wpis w księdze wieczystej są sprawami z zakresu prawa rzeczowego i o dopuszczalności kasacji w tych sprawach rozstrzyga art. 519¹ § 1 k.p.c. Sprawy te nie są wymienione w art. 519¹ § 4 k.p.c. wśród spraw, w których kasacja nie przysługuje. Według art. 519¹ § 1 k.p.c. kasacja przysługuje jednakże nie od każdego postanowienia, lecz tylko od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie.

Postanowienie zaskarżone kasacją jest postanowieniem wydanym przez sąd drugiej instancji w przedmiocie sprostowania - na podstawie art. 626¹³ § 2 k.p.c. - usterek wpisów dokonanych w księdze wieczystej. Postanowienie to oczywiście nie jest postanowieniem w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania. Nie jest także postanowieniem co do istoty sprawy, kończącym w niej postępowanie. Postanowieniem co do istoty sprawy wydanym w postępowaniu wieczystoksięgowym, kończącym to postępowanie, jest bowiem postanowienie, które kładzie kres określonym czynnościom związanym z wpisem w księdze wieczystej w zakresie uprawnień podmiotowych związanych z ustrojem ksiąg wieczystych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2001 r., V CZ 91/01, OSNC 2002, nr 2, poz. 25).

Artykuł 626¹³ § 2 k.p.c. przewiduje sprostowanie z urzędu usterek wpisu w księdze wieczystej, które nie mogą wywołać niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Przepis ten stanowi odpowiednik - jedynie ze zmianami redakcyjnymi -nieobowiązującego już art. 57 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) - dalej powoływanej jako "u.k.w.h." Natomiast stosownie do art. 626¹³ § 1 k.p.c., w razie dostrzeżenia niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, sąd z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia. Z kolei ostatnio powołany przepis jest powtórzeniem - także jedynie ze zmianami redakcyjnymi - treści nieobowiązującego już art. 57 ust. 2 u.k.w.h. Na tle tego przepisu w powołanym wyżej postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2001 r., V CZ 91/01 wyrażony został pogląd, iż od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu ostrzeżenia, przewidzianego w wymienionym przepisie, kasacja nie przysługuje. Trzeba też dodać, że według orzecznictwa Sądu Najwyższego kasacja nie przysługuje także od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu ostrzeżenia przewidzianego w art. 10 ust. 2 u.k.w.h. (postanowienia: z dnia 7 stycznia 1997 r., I CKN 31/96, OSNC 1997, nr 5, poz. 55 i z dnia 15 stycznia 1997 r. III CZ 1/97, OSNC 1997, nr 4, poz. 37, sprost. OSNC 1997, nr 6-7, s. 136). Podzielając te poglądy należy zauważyć, że w dysharmonii z nim pozostawałoby przyjęcie dopuszczalności kasacji od postanowienia sądu drugiej instancji wydanego w przedmiocie sprostowania usterek wpisu, wydanego na podstawie art. 626¹³ § 2 k.p.c. (art. 57 § 3 u.k.w.h.).

Wreszcie nie bez znaczenia jest i to, że zgodnie z zapatrywaniami wyrażonymi w piśmiennictwie prawniczym, art. 626¹³ § 2 k.p.c. stanowi na gruncie postępowania wieczystoksięgowego (tak jak stanowił art. 57 ust. 3 u.k.w.h.) odpowiednik art. 350 k.p.c. i aczkolwiek wyłącza jego zastosowanie do sprostowania usterek wpisu w księdze wieczystej, ale spełnia funkcje tego przepisu. Artykuł 350 k.p.c. znajduje zresztą odpowiednie zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym (art. 13 § 2 k.p.c.) w razie zaistnienia oczywistych omyłek w postanowieniach wydanych w tym postępowaniu. Nie ulega zaś wątpliwości, że od postanowienia sądu drugiej instancji wydanego na skutek zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie sprostowania orzeczenia na podstawie art. 350 k.p.c. kasacja nie przysługuje (np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 października 1997 r., III CZ 56/97, niepubl. i z dnia 16 lutego 1999 r., I CKN 1002/98, niepubl.). W tej sytuacji dopuszczalność kasacji od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie sprostowania usterek wpisu w księdze wieczystej na podstawie art. 626¹³ § 2 k.p.c. musiałaby wynikać ze szczególnego przepisu, którego brak.

Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 393¹⁸ § 3 w zw. z art. 397 § 2 i art. 385 k.p.c. oddalił zażalenie.