Termin i forma powołania (art. 68[2] k.p.
Stosunek pracy na podstawie powołania (art. 68 - 72 k.p.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Podjęcie pracy na stanowisku dyrektora instytucji kultury wymagającym powołania, "bez formalnego powierzenia tego stanowiska aktem powołania", należy traktować jako dorozumiane zawarcie umowy o pracę, której przedmiotem jest pełnienie obowiązków na tym stanowisku.
W doktrynie prawa pracy nie ma przy tym zgody co do skutków niezachowania pisemnej formy powołania. O ile bowiem jedni z jej przedstawicieli stoją na stanowisku, że powołanie bez zachowania formy pisemnej nie wywołuje skutku prawnego i art. 29 § 2 k.p. nie ma zastosowania, a nawet, że forma pisemna powołania, zastrzeżona w art. 68[2] § 2 k.p., jest formą pod rygorem nieważności (ad solemnitatem), gdyż powołanie, w myśl § 1 tego przepisu, musi być „doręczone”, o tyle inni uznają, że zgodnie z odesłaniem zawartym w art. 69 k.p. należy tu stosować przepisy Kodeksu pracy o umowach zawartych na czas nieokreślony.
Przepisem determinującym charakter prawny i skutki niedochowania formy pisemnej jest zatem art. 29 § 3 k.p., co oznacza, że taki akt powołania jest ważny, a właściwy organ powinien niezwłocznie potwierdzić jego treść na piśmie oraz że powołanie bez zachowania formy pisemnej jest ważne, za czym przemawia regulacja art. 29 § 5 k.p., zgodnie z którą przepisy § 1-4 stosuje się odpowiednio do stosunków pracy nawiązanych na innej podstawie niż umowa o pracę, a więc pracodawca (lub organ uprawniony do powołania) jest obowiązany do jego potwierdzania na piśmie zgodnie z art. 29 § 2 k.p.
Zdaniem Sądu Najwyższego, więcej argumentów przemawia za uznaniem, że powołanie dyrektora instytucji kultury nie może nastąpić w sposób dorozumiany. Przede wszystkim do powstania stosunku pracy na podstawie powołania konieczne jest bowiem oświadczenie (mające często postać aktu o charakterze władczym – decyzji lub zarządzenia, a w przypadku organów kolegialnych - uchwały) właściwego organu o powierzeniu stanowiska kierowniczego, samodzielnego lub innego związanego z powołaniem (por. uchwałę SN z dnia 6 marca 1980 r., I PZP 2/80).
Na podstawie art. 68[2] § 1 k.p. stosunek pracy nawiązuje się bądź w terminie ustalonym w powołaniu (a to zakłada istnienie powołania w formie pisemnej), bądź w dniu jego doręczenia, co również wymaga istnienia formy pisemnej (nie można wszak doręczyć czegoś, co nie jest pismem albo - co najmniej - nie ma innej postaci materialnej).
Wprawdzie do powołania w sprawach nieunormowanych stosuje się przepisy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony (art. 69 k.p.) i wobec tego można by sądzić, że uzasadnia to sięgnięcie do art. 29 k.p. (także na podstawie § 5 tego przepisu), z którego wynika, że brak pisemnej umowy o pracę nie powoduje jej nieważności, jednakże za pełni uprawnione należy uznać, że taki wniosek nie jest uzasadniony, jeśli zważyć, że pozostaje on, co już wyżej zostało podkreślone, w kolizji ze sposobem, w jaki (w art. 68[2] § 1 k.p.) została ujęta kwestia określenia chwili nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania. Ponadto, gdyby rzeczywiście do powołania miały mieć zastosowanie zasady ujęte w art. 29 k.p., to zbędny byłby przepis (art. 68[2] § 2 k.p.) stanowiący, że powołanie powinno być dokonane na piśmie, skoro również umowa o pracę powinna być dokonana na piśmie. I w nim bowiem, na zasadzie powtórzenia (z czym trudno się zgodzić, chociażby z uwagi na dyrektywę wykładni wynikającą z przyjęcia założenia, że ustawodawca nie powtarza w przepisach tego, co jest już w nich uregulowane), także powinno znaleźć się bowiem stwierdzenie, że w wypadku niedokonania powołania na piśmie pracodawca powinien niezwłocznie potwierdzić pracownikowi na piśmie warunki powołania. Jednakże ustawodawca tego nie uczynił. Dlatego też skutki niezachowania wymaganej formy pisemnej w wypadku aktu powołania należy inaczej ocenić niż w sytuacji uchybienia wymogowi formy pisemnej przy nawiązywaniu umowy o pracę.
Wyrok SN z dnia 27 maja 2021 r., II PSKP 33/21
Standard: 64419 (pełna treść orzeczenia)
Nie jest trafne stanowisko, według którego fakt, że we wniosku wojewody o powołanie członków zarządu wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej nie wskazano terminu powołania (nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania) oznacza, że to nawiązanie stosunku pracy następuje w dniu doręczenia powołania. Stanowisko to jest bowiem sprzeczne z wyraźnym brzmieniem art. 68[2] § 1 k.p., w którym stanowi się, że stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został określony - w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w dniu doręczenia powołania jedynie wtedy, gdy w powołaniu, a nie we wniosku o powołanie, nie określono terminu nawiązania stosunku pracy albo wtedy, gdy tak stanowią przepisy szczególne.
W zakresie powoływania członków zarządów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej nie ma szczególnych przepisów, które wskazywałyby, że stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w dniu doręczenia powołania. Zatem, stosuje się zasadę wynikającą z art. 68[1] § 1 k.p., według której stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie wskazanym w powołaniu, zaś w dniu doręczenia powołania, jeżeli w powołaniu tego terminu nie wskazano.
Wyrok NSA z dnia 2 października 2018 r., II OSK 1888/18
Standard: 63342 (pełna treść orzeczenia)