Niemożność przywrócenia do pracy warunkach sprzed rozwiązania umowy o pracę uchybiających bezpieczeństwu pracy

Powszechnym i podstawowym obowiązkiem pracodawcy (jednym z nielicznych tak właśnie normatywnie zakwalifikowanych) jest obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 94 pkt 4 k.p., art. 207 k.p.). Obowiązkowi temu odpowiada prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy zagrażającej jego zdrowiu lub życiu (art. 210 k.p.). Utrata zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy zobowiązuje pracodawcę do odsunięcia pracownika od pracy. Przy braku możliwości zatrudnienia na innym stanowisku pracy odpowiadającym jego stanowi zdrowia, uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (por. wyrok SN z 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99).

Uwagi te można odpowiednio przenieść na sytuację, gdyby z mocy orzeczenia sądowego wynikałby obowiązek restytucji stosunku pracy „na dotychczasowych warunkach”, tj. warunkach istniejących w chwili rozwiązania umowy o pracę, uchybiających bezpieczeństwu pracy. 

Wyrok przywracający pracownika do pracy nie mógłby spowodować rzeczywistej, a jedynie formalną restytucję stosunku pracy wobec zakazu dopuszczenia go do pracy na uprzednio zajmowanym stanowisku i braku możliwości powierzenia pracy na innym stanowisku. Ponowna odmowa wyrażenia zgody przez organizację związkową na wypowiedzenie spowodowałaby recydywę postępowania zakończonego wyrokiem orzekającym przywrócenie do pracy. Nie miałoby to nic wspólnego ze sprawiedliwością, a uwłaczałoby powadze prawa i wymiaru sprawiedliwości. Powstaje w takich razach kwestia i celowości i możliwości przywrócenia pracownika do pracy, a w odniesieniu do pracowników, których stosunek pracy jest szczególnie chroniony, ze względu na treść § 3 art. 45 k.p., oceny żądania restytucyjnego w aspekcie zakreślonych w art. 8 k.p. granic wykonywania prawa podmiotowego (por. wyrok SN z 9 grudnia 1998 r., I PKN 502/98).

Wyrok SN z dnia 26 listopada 2003 r., I PK 616/02

Standard: 63291 (pełna treść orzeczenia)

Przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracownika będącego działaczem związkowym, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę ze względu na przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania niektórych obowiązków na zajmowanym stanowisku pomimo braku zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej, pozostaje w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do restytucji stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99

Standard: 63294 (pełna treść orzeczenia)

Sprzeczna ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach jest próba uczynienia z tego prawa użytku, gdy pracownik nie chce i ze względów zdrowotnych nie może na tym stanowisku wykonywać części normalnych zadań.

Wyrok SN z dnia 9 grudnia 1998 r., I PKN 502/98

Standard: 63293 (pełna treść orzeczenia)