Umowne przejęciu obowiązku alimentacyjnego przez osobę trzecią

Kodeks rodzinny nie zawiera przepisów, które by zabraniały przejęcia obowiązku alimentacyjnego w drodze umowy zawartej przez osoby zobowiązane do alimentacji z osobami trzecimi. Zakaz taki nie wynika również z podstawowych założeń polskiego prawa rodzinnego, jak i z charakteru norm tego prawa. W szczególności przejęciu obowiązku alimentacyjnego przez osobę trzecią nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że przepisy, o których mowa, są normami bezwzględnie obowiązującymi. Z takiego charakteru tych przepisów wynika jedynie, że umowa o przejście obowiązku alimentacyjnego nie może pogorszyć sytuacji osoby uprawnionej do alimentacji. Tak więc umowa taka nie mogłaby rodzić skutków prawnych, o ile zwalniałaby określoną osobę z obowiązku alimentacyjnego na zawsze bez względu na ewentualne zmiany w zarobkowych i majątkowych możliwościach osoby zobowiązanej do alimentacji z mocy umowy i osoby, na której taki obowiązek ciąży z mocy ustawy, albo też w potrzebach uprawnionego.

Podobnie bezskuteczna byłaby umowa dotycząca obowiązku alimentacyjnego wówczas, gdyby osoba zobowiązana do alimentacji z mocy ustawy mogła zapewnić osobie uprawnionej (a zwłaszcza dziecku) bardziej dostatnie warunki utrzymania, a natomiast osoba przyjmująca na siebie dobrowolnie obowiązek alimentacyjny nie dysponowałaby odpowiednimi możliwościami.

Stanowisko przeciwne, a więc przyjęcie zasady, że wszelkie porozumienia w kwestii dobrowolnego przejęcia obowiązku alimentacyjnego przez osoby trzecie są nieważne, nie dałoby się niczym usprawiedliwić, a przeciwnie, byłoby z punktu widzenia interesów osób uprawnionych do alimentacji z reguły szkodliwe, gdyż - jak uczy doświadczenie - porozumienia, o których mowa, najczęściej poprawiają sytuację tych osób.

Uchwała SN z dnia 3 października 1958 r., 1 CO 17/58

Standard: 55643 (pełna treść orzeczenia)