Konwencyjna zasada poszanowania mienia; pojęcie mienia
Konwencyjne prawo do poszanowania mienia
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności zawiera trzy normy. Pierwsza z nich ustanawia zasadę poszanowania mienia. Dwie pozostałe są normami szczególnymi: jedna z nich pozwala przy zachowaniu wymagań w tym przepisie wymienionych na pozbawienie własności, ostatnia zaś dotyczy regulacji przez państwo korzystania z własności.
Przepis art. 1 Protokołu dodatkowego rozszerza krąg podmiotów uprawnionych także na osoby prawne. Chroni on własność już nabytą; nie chroni prawa do własności, a zatem nie gwarantuje dostępu do własności. Pojęcie mienia, stosownie do ustalonego orzecznictwa, ma charakter autonomiczny, jest oderwane od regulacji prawnej poszczególnych państw i nie ogranicza się do własności mienia materialnego. Mianem prawa własności w rozumieniu Protokołu objęte są prawa i interesy, a nawet uzasadnione ekspektatywy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK 237/06
Standard: 56178 (pełna treść orzeczenia)
Artykuł 1 Protokołu nr 1 zawiera trzy oddzielne zasady: zasada pierwsza, zawarta w zdaniu pierwszym pierwszego paragrafu, ma charakter generalny i gwarantuje poszanowanie mienia; druga zasada, zawarta w drugim zdaniu pierwszego paragrafu, mówi o możliwości pozbawienia mienia, ale pod pewnymi warunkami; trzecia zasada, zawarta w drugim paragrafie stanowi, że Państwa Strony są uprawnione, inter alia do uregulowania sposobu korzystania z mienia zgodnie z interesem powszechnym. Te trzy zasady nie są jednakże odrębne w tym sensie, że nie ma pomiędzy nimi związku. Zasady druga i trzecia dotyczą konkretnych przypadków ingerencji w prawo do poszanowania mienia i dlatego też należy je interpretować w świetle ogólnego charakteru zasady pierwszej (zob. m.in. James i inni przeciwko Wielkiej Brytanii, wyrok z 21 lutego 1986 r., Seria A nr 98, s. 29-30; który powtarza w części zasady wskazane przez Trybunał w sprawie Sporrong i Lönnroth przeciwko Szwecji, wyrok z 23 września 1982 r., Seria A nr 52, s. 24; zob. także Broniowski przeciwko Polsce).
Jakakolwiek ingerencja w korzystanie z prawa lub wolności zawartej w Konwencji musi dążyć do osiągnięcia uprawnionego celu. Zasada „sprawiedliwej równowagi” nieodłączna od art. 1 Protokołu nr 1 sama przez się implikuje istnienie ogólnego interesu zbiorowości. Ponadto, należy przypomnieć, że zasady zawarte w art. 1 nie są odrębne w sensie braku wzajemnego powiązania oraz że druga i trzecia zasada dotyczą jedynie szczególnych przypadków ingerencji w wykonywanie prawa do poszanowania mienia (zob. Broniowski).
Hutten-Czapska przeciwko Polsce (Skarga nr 35014/97)
Standard: 4437
Trybunał przypomina, że artykuł 1 Protokołu nr 1 zawiera trzy oddzielne zasady. Zostały one opisane następująco (w James i inni przeciwko Wielkiej Brytanii, wyrok z 21 lutego 1986, Seria A nr 98, s. 29‑30; zob. także, m.in., Belvedere Alberghiera S.r.l. przeciwko Włochom, nr 31524/96, ECHR 2000-VI):
„Zasada pierwsza, zawarta w zdaniu pierwszym pierwszego akapitu, ma charakter generalny i gwarantuje poszanowanie mienia; druga zasada, zawarta w drugim zdaniu pierwszego paragrafu, mówi o możliwości pozbawienia mienia, ale pod pewnymi warunkami: trzecia zasada, zawarta w drugim paragrafie stanowi, że Państwa Strony są uprawnione, m.in. do uregulowania sposobu korzystania z mienia zgodnie z interesem powszechnym ... Te trzy zasady nie są jednakże „odrębne” w tym sensie, że nie ma pomiędzy nimi związku. Zasady drugą i trzecią dotyczące konkretnych sposobów ingerencji w prawo do poszanowania mienia, należy interpretować w świetle ogólnego charakteru zasady pierwszej.”
Schirmer przeciwko Polsce (Skarga nr 68880/01)
Standard: 4436
Standard: 82276 (pełna treść orzeczenia)