Złożenie drugiej stronie oświadczenia woli wyrażonego w formie aktu notarialnego (art. 61 k.c.)

Oświadczenie woli wyrażone w formie aktu notarialnego może być złożone drugiej stronie przez doręczenie jej pisma zawiadamiającego o istotnej treści i o formie tego oświadczenia.

nie ma podstaw do wymagania, aby dla osiągnięcia skutku złożenia oświadczenia woli wyrażonego w formie aktu notarialnego, konieczne było doręczenie drugiej osobie wypisu aktu notarialnego. Przepisy kodeksu cywilnego nie przewidują formy, w jakiej powinno być skierowane do adresata oświadczenie woli wyrażone w określonej formie, w szczególności, nie przewidują, aby w przypadku aktu notarialnego należało doręczać adresatowi wypis aktu notarialnego. Wymaganie to nie daje się też wyprowadzić w drodze wykładni z art. 61 k.c. Wprawdzie przepis ten przewiduje, że do adresata dojść ma oświadczenie, a nie informacja na temat tego oświadczenia woli, co mogłoby prima facie prowadzić do wniosku, że w przypadku aktu notarialnego uzewnętrznieniem oświadczenia woli jest tylko wypis aktu notarialnego jako swego rodzaju ucieleśnienie tego oświadczenia, to jednak bliższa analiza przepisu art. 61 k.c. oraz względy praktyczne, nie nasuwające zastrzeżeń z punktu widzenia pewności obrotu, pozwalają na wniosek mniej rygorystyczny.

Przepis art. 61 k.c. kładzie nacisk na okoliczność dojścia do adresata oświadczenia woli oraz na możność zapoznania się adresata z treścią oświadczenia. Jednocześnie przepis ten posługuje się określeniem "w taki sposób", co oznacza każdy skuteczny sposób. Stwarza to podstawy do przyjęcia, że skuteczności oświadczenia woli ustawodawca upatruje jedynie w możności przyjęcia do wiadomości przez adresata treści tego oświadczenia, a nie w jednoczesnej możności przekonania się adresata o prawdziwości zdarzenia objętego tą wiadomością. I chociaż forma złożenia oświadczenia woli musi być zaliczona do istotnych elementów tego zdarzenia prawnego, w związku z czym przewidziane w art. 61 k.c. zapoznanie się z treścią oświadczenia woli powinno obejmować w przypadku aktu notarialnego także przyjęcie do wiadomości, że oświadczenie zostało wyrażone w tej formie, to jednak nie oznacza to, że o formie aktu notarialnego adresat oświadczenia woli ma możność dowiedzenia się tylko przez dotarcie do niego wypisu aktu notarialnego. Możność tak rozumianego zapoznania się z oświadczeniem woli adresat ma zapewnioną także w razie dojścia do niego pisma zawierającego zawiadomienie o fakcie złożenia oświadczenia woli w formie aktu notarialnego.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 20 lutego 1967 r., III CZP 88/66, w której stwierdził, że zasada pewności obrotu nie ucierpi na tym, że adresatowi nie zostanie doręczony wypis aktu notarialnego, skoro osoba notariusza stanowi gwarancję pewności tego, iż oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy zostało złożone i że posiada ono określoną treść.

Wyrok SN z dnia 30 maja 2000 r., IV CKN 898/00

Standard: 55445 (pełna treść orzeczenia)

W zawiadomieniu o złożeniu oświadczenia woli w formie notarialnej powinna być podana jego istotna treść, aby adresat mógł się z nią zapoznać (art. 44 § 1 p.o.p.c., art. 61 k.c.). Jeśli chodzi o oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu, to zastrzeżenie to nie ma o tyle większego znaczenia, że w samym zawiadomieniu mieści się już pełna treść tego oświadczenia, treść bowiem dochodzącej wówczas do skutku umowy jest - jak zaznaczono - z góry ustalona.

Rzecz oczywista, doręczenie zbywcy nieruchomości odpisu aktu notarialnego, zawierającego oświadczenie prezydium odpowiedniej rady narodowej o wykonaniu prawa pierwokupu, czyni także zadość wymaganiom ustawy. Więcej nawet, praktykę taką należy uznać za najbardziej pożądaną, wprowadza ona bowiem całkowitą jasność w stosunkach miedzy zbywcami nieruchomości a prezydiami rad narodowych jako jednostkami wykonującymi przysługujące Państwu prawo pierwokupu.

Uchwała SN z dnia 20 lutego 1967 r., III CZP 88/66

Standard: 55446 (pełna treść orzeczenia)