Zaciągnięcie długów nieusprawiedliwionych interesem rodziny

Nie wystarczy do wypowiedzenia wniosku o zasadności powództwa opartego na art. 52 § 1 k.r.o. ustalenie, że pozwany małżonek zaciągnął zobowiązanie rodzące duże długi oraz że wydaje lekkomyślnie pieniądze. Jeśli dług został zaciągnięty w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, konieczne jest ustalenie warunków, w jakich dług powstał, rodzaju i rozmiaru tej działalności gospodarczej, dochodu, jaki przynosiła, i celu, na jaki był on zużywany (por. orz. SN z dnia 24 maja 1994 r. I CRN 50/94 i I CRN 61/94). Tylko bowiem dług będący następstwem poczynań nieracjonalnych i nie mieszczących się w granicach zwykłego ryzyka towarzyszącego działalności gospodarczej może być uznany za ważny powód w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. 

Wyrok SN z dnia 20 sierpnia 1996 r., II CRN 72/96

Standard: 56655 (pełna treść orzeczenia)

Ważnymi powodami są takie okoliczności które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność 'majątkowa zamiast służyć dobru drugiego małżonka’ i rodziny, prowadzi do naruszenia tego dobra, bądź zagraża Jego naruszeniu.

Taka sytuacja może być spowodowana między innymi zaciąganiem długów przez jednego z małżonków w następstwie czego’ Jest prowadzona egzekucja lub istnieje realna groźba prowadzenia jej z majątku wspólnego, w celu zaspokojenia wierzyciela, ale musi ona jednocześnie wskazywać na tak znaczne naruszenie przez małżonka zaciągającego długi wynikającego z art. 23 kro obowiązku współdziałania dla dobra rodziny, że doprowadziło to do wytworzenia się między małżonkami tego rodzaju, stosunków, iż ustrój wspólności majątkowej nie może prawidłowo i zgodnie z jego celem funkcjonować.

Nie każde zatem zaciągnięcie długu nawet znacznego, lecz dopiero zaciągnięcie długu nieusprawiedliwionego interesem rodziny kwalifikuje zachowanie pozwanego małżonka jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz aby powstrzymał się on w przyszłości od tego rodzaju zachowania, spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za walny powód w rozumieniu - art. 52 kro.

Dług zaciągnięty w interesie rodziny może oznaczać nie tylko dług zaciągnięty na utrzymanie rodziny, ale często także dług zaciągnięty na działalność gospodarczą, a niepowodzenia w niej nie mogą obciążyć jedynie małżonka ją prowadzącego, chyba, że działania jego były tak rażąco nieracjonalne, iż wykraczają poza mieszczące się w ryzyku związanym z działalnością gospodarczą.

Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 1995 r., III CRN 2/95

Standard: 53891 (pełna treść orzeczenia)