Zasady współżycia społecznego a dobre obyczaje
Prawo podmiotowe; nadużycie prawa (art. 5 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Klauzula zasad współżycia społecznego jest odpowiednikiem funkcjonalnym klauzuli dobrych obyczajów.
Wyrok SN z dnia 1 marca 2017r., IV CSK 285/16
Standard: 53311 (pełna treść orzeczenia)
Uchwała zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sprzeczna z zasadami współżycia społecznego narusza dobre obyczaje w rozumieniu art. 249 § 1 k.s.h.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 r., IV CKN 1756/00 przyjęto, że treść zasad współżycia społecznego nie jest zdefiniowana. Z uwzględnieniem, iż Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP), należy przyjąć, że odwołanie się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., I CSK 384/09 przyjęto natomiast, że nie ma żadnych podstaw do poszukiwania różnic znaczeniowych między pojęciem dobrych obyczajów i zasad współżycia społecznego – odchodzenie od stosowania w polskim prawodawstwie klauzuli zasad współżycia społecznego to jedynie rezultat niechęci wobec niej wynikającej z genezy tej klauzuli oraz nieprawidłowemu czasami wykorzystywaniu jej w minionym systemie politycznym.
Obie analizowane klauzule wyrażają ideę słuszności, odwołują się do powszechnie uznawanych w kulturze społeczeństwa wartości. Spełniają również tę samą funkcję - umożliwiają dostosowanie ogólnych norm prawnych do konkretnego stanu faktycznego przy uwzględnieniu systemu ocen czy zasad postępowania o charakterze pozaprawnym. Służą tym samym (por. wyrok TK z dnia 17 października 2000 r., SK 5/99) realizacji sprawiedliwości w znaczeniu materialnoprawnym, będącej wartością konstytucyjną (art. 45 ust. 1 Konstytucji).
W konsekwencji, uzasadniony jest wniosek, że występowanie w systemie prawnym zasad współżycia społecznego oraz dobrych obyczajów, nie tyle jest konsekwencję nadania im przez ustawodawcę odmiennych normatywnie znaczeń, co efektem historycznych procesów legislacyjnych. Obecne działania legislacyjne zmierzają do przywrócenia regulacji, w tym zakresie, jaki istniał przed wprowadzeniem do systemu prawnego klauzuli zasad współżycia społecznego.
Uchwała SN z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 84/12
Standard: 53309 (pełna treść orzeczenia)