Wystąpienie wspólnika ze spółki a zbycie ogółu praw i obowiązków

Art. 65 § 2 k.s.h. wynika, że pod pojęciem "wystąpienia wspólnika ze spółki" należy rozumieć sytuacje enumeratywnie wskazane w art. 65 § 2 k.s.h. Zbycie ogółu praw i obowiązków z tytułu udziału w spółce osobowej jest natomiast inną instytucją, która uregulowana została w art. 10 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi (§ 1).

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 28 lutego 2019 r. o sygn. II FSK 700/17 stwierdził, iż: "należy (...) odróżnić czynność zbycia ogółu praw i obowiązków z tytułu udziału w spółce komandytowej od czynności wystąpienia ze spółki. Wystąpienie wspólnika spółki jawnej (komandytowej) z tej spółki nie jest na gruncie przepisów Kodeksu spółek handlowych tym samym, co zbycie przez wspólnika takiej spółki ogółu praw i obowiązków wynikających z udziału w takiej spółce na rzecz osoby trzeciej. Na skutek przeniesienia ogółu praw i obowiązków wynikających z udziału w takiej spółce na osobę trzecią osoba ta wchodzi w prawa dotychczasowego wspólnika". Taki sam pogląd Naczelny Sąd Administracyjny przyjął w wyroku z dnia 15 marca 2019 r. o sygnaturze II FSK 781/17.

Należy zatem uznać, że błędem organu interpretacyjnego było utożsamianie tych dwóch różnych na gruncie przepisów Kodeksu spółek handlowych instytucji, co doprowadziło do przyjęcia przez niego błędnej wykładni prawa materialnego, tj. art. 12 ust. 4 pkt 3a lit. b u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3c u.p.d.o.p. do przychodów nie zalicza się przychodów z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonych do spółki niebędącej osobą prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, bądź wystąpienia z takiej spółki. Słusznie podnosi skarżący, że przepis ten nie odnosi się bezpośrednio do sytuacji zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej. W przypadku takiej transakcji przychód stanowi wartość praw majątkowych wyrażoną w cenie określonej w umowie (art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p.). Nie jest to przychód z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem aportu, ale przychód z tytułu przeniesienia własności praw majątkowych w postaci ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej. Z tego względu za błędne należy uznać zakwestionowanie przez organ kosztów nabycia przedmiotu aportu, jako powiązanych z przychodem wyłączonym z przychodów podatkowych - art. 12 ust. 4 pkt 3c u.p.d.o.p. nie obejmuje bowiem zakresem swego normowania transakcji zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej.

Wyrok WSA w Krakowie z dnia 18 czerwca 2019 r., I SA/Kr 439/19

Standard: 50612 (pełna treść orzeczenia)