Ustanowienie zastawu lub użytkowania udziału w spółce z o.o. (art. 187 k.s.h.)
Zawiadomienie spółki o przejęciu udziału bądź ustanowieniu zastawu lub użytkowania (art. 187 k.s.h.) Użytkowanie praw (art. 265 k.c.)
W umowie ustanawiającej użytkowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest dopuszczalne ograniczenie zakresu użytkowania przez wyłączenie uprawnienia użytkownika do pobierania pożytków.
Artykuł 187 § 1 k.s.h. dopuszcza ustanowienie zastawu lub użytkowania udziału, nakłada na zainteresowane osoby związane z tym obowiązki informacyjne względem spółki z o.o. oraz określa przesłanki skuteczności ustanowienia zastawu lub użytkowania udziału wobec spółki.
Zgodnie z art. 187 § 2 k.s.h., umowa spółki może przewidywać, że zastawnik lub użytkownik udziału może wykonywać prawo głosu.
Użytkowanie jest prawem rzeczowym ograniczonym, uprawniającym użytkownika do używania rzeczy i do pobierania jej pożytków (art. 252 k.c.). Zakres użytkowania można ograniczyć przez wyłączenie oznaczonych pożytków rzeczy. (art. 253 § 1 k.c.).
Udział jest, zgodnie ze stanowiskiem przyjętym w piśmiennictwie, częścią kapitału zakładowego spółki z o.o., która odpowiada nominalnej wartości wniesionego przez wspólnika wkładu oraz określa kompleks praw wspólnika.
Przepisy art. 252 k.c. i nast. dotyczące użytkowania rzeczy nie mają bezpośredniego zastosowania do użytkowania udziałów w spółce z o.o. z dwóch powodów. Po pierwsze, w sprawach dotyczących spółek handlowych, nieuregulowanych w kodeksie spółek handlowych, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, a jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. (art. 2 k.s.h.). Po drugie, skoro udziały są prawami, a nie rzeczami, do użytkowania udziału stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy (art. 265 § 2 k.c.).
Wyrok SN z dnia 6 listopada 2014 r., II CSK 53/14
Standard: 48781 (pełna treść orzeczenia)
Art. 187 § 2 k.s.h., dopuszcza wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika tylko wtedy, gdy taką możliwość zastrzeżono w umowie spółki, a nie z mocy samego ustanowienia zastawu lub użytkowania na udziale (por. wyroki SN z dnia 8 października 1999 r., II CKN 496/98 i z dnia 3 grudnia 2004 r., IV CK 330/04).
Uchwała SN z dnia 14 września 2005 r., III CZP 57/05
Standard: 50885 (pełna treść orzeczenia)