Obowiązek uregulowania zobowiązań przed zakończeniem istnienia osoby prawnej

Celem postępowania likwidacyjnego, realizowanego przez likwidatora stowarzyszenia, jest - podobnie jak to ma miejsce przy likwidacji innych osób prawnych, np. spółek, przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni - zaspokojenie wierzycieli stowarzyszenia. Zadaniem likwidatora jest zatem upłynnienie całego majątku likwidowanego stowarzyszenia i ściągnięcie wszystkich należności od jego dłużników, co daje mu środki na spłatę wierzycieli.

Nie można zamknąć postępowania likwidacyjnego, i w konsekwencji tego wykreślić stowarzyszenia z rejestru, przed zaspokojeniem wszystkich jego wierzycieli.

Gdy okazuje się, że suma długów likwidowanego przewyższa rzeczywistą wartość aktywów jego majątku, co może być widoczne już z bilansu otwarcia likwidacji lub okazać się w toku postępowania likwidacyjnego. Na likwidatorze ciąży wówczas wynikający z przepisów Prawa upadłościowego (jedn. tekst: Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.) obowiązek złożenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości likwidowanego stowarzyszenia

Postanowienie SN z dnia 19 czerwca 1996 r., III CZP 66/96

Standard: 45964 (pełna treść orzeczenia)

Zasada wyłącznej odpowiedzialności majątkiem osoby prawnej za zobowiązania wymaga, aby przed wpisem wykreślenia z rejestru (jej ustaniem) została dokonana spłata długów i ściągnięcie wierzytelności.

Wpis do rejestru, wykreślający z niego osobę prawną, jest równoznaczny z ustaniem jej istnienia. Zasada wyłącznej odpowiedzialności osoby prawnej jej majątkiem za jej zobowiązania wymaga, aby przed jej ustaniem (czyli wpisem wykreślenia) dokonana zastała spłata jej długów, a także ściągnięcie jej wierzytelności. To właśnie jest zadaniem likwidatora i celem postępowania likwidacyjnego, w ramach którego następuje także spieniężenie innego majątku osoby prawnej. Dopiero zatem po zakończeniu postępowania likwidacyjnego może zostać dokonany wpis do rejestru o wykreśleniu osoby prawnej. Alternatywnym rozwiązaniem sprawy mogłoby być jedynie wstąpienie innej osoby we wszystkie prawa i obowiązki likwidowanego (przejęcie praw i obowiązków).

Wniosek o wykreślenie z rejestru jest zgłaszany sądowi likwidatora dopiero po zakończeniu likwidacji (art. 37 ust. 2 pkt 3).

Postanowienie SN z dnia 19 listopada 1993 r., II CRN 129/93

Standard: 45874 (pełna treść orzeczenia)