Obligatoryjne wyznaczenie wnioskodawcy w postępowaniu z ustawy lutowej pełnomocnika w warunkach z art. 79 § 2 k.p.k.

Postępowanie o stwierdzenie nieważności orzeczenia (art. 3) Obrona obligatoryjna (art. 79 k.p.k.)

Wyświetl tylko: SASN

Wprawdzie wnioskodawca dochodzący uznania wyroku za nieważny nie jest oskarżonym, jednakże nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o uznanie orzeczenia za nieważne, na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2017.1987 j.t.), korzysta on z uprawnień oskarżonego z uwagi na charakter badanej kwestii, która dotyczy przecież jego odpowiedzialności karnej. Za taką wykładnią przemawia także treść art. 2 ust. 1 in fine ustawy lutowej, według którego stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne z uniewinnieniem (zob. postanowienie SN z 06.03.1997 r., IV KKN 78/96).

Skoro wnioskodawca dochodzący uznania orzeczenia za nieważne w trybie ustawy lutowej korzysta z praw oskarżonego, to musi on mieć pełnomocnika (obrońcę) w razie wystąpienia okoliczności z art. 79 § 2 k.p.k. „Okoliczności utrudniające obronę” to obiektywne sytuacje związane z osobą oskarżonego, w kwesƟ i interpretacji tego pojęcia należy zaś odwołać się choćby do stanowiska zajętego przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17.02.2004 r., II KK 277/02.

Zasadne jest zatem przyjęcie, że przewidziana w art. 79 § 2 k.p.k. obrona obowiązkowa zyskuje taki charakter od chwili, gdy ujawniły się okoliczności utrudniające oskarżonemu realizację materialnego prawa do obrony, a przeprowadzenie rozprawy bez udziału obrońcy w tej sytuacji stanowi uchybienie wymienione w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 30 października 2017 r., II AKzw 567/17

Standard: 45327 (pełna treść orzeczenia)

Skoro wnioskodawca dochodzący uznania orzeczenia za nieważne w trybie ustawy lutowej korzysta z praw oskarżonego, musi on mieć pełnomocnika w razie uzasadnionej wątpliwości co do jego poczytalności (art. 70 § 1 pkt 2 kpk). Nie wyznaczenie wnioskodawcy w takiej sytuacji pełnomocnika, gdy nie ma pełnomocnika z wyboru, stanowi uchybienie wymienione w art. 388 pkt 6 kpk.

Wnioskodawca dochodzący uznania wyroku za nieważny nie jest oskarżonym. Nie ulega jednak wątpliwości, że w postępowaniu o uznanie orzeczenia za nieważne na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. korzysta on z uprawnień oskarżonego, z uwagi na charakter badanej kwestii, która dotyczy przecież jego odpowiedzialności kaniej. Za taką wykładnią przemawia także treść art. 2 ust. 1 in fine ustawy lutowej, według którego stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaj e się za równoznaczne z uniewinnieniem. W orzecznictwie Sądu Najwyższego uznaje się, że taki właśnie jest status wnioskodawcy w omawianym postępowaniu.

Wyrok SN z dnia 6 marca 1997 r., IV KKN 78/96

Standard: 47809 (pełna treść orzeczenia)