Pojęcie organu pozasądowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy lutowej

Działające w Wojsku Polskim - na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenie honoru i godności żołnierskiej (Dz. U. Nr 6, poz. 53) - oficerskie sądy honorowe nie były organami pozasądowymi w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149 ze zm.).

Uchwała SN z dnia 25 maja 1994 r., WZP 1/94

Standard: 43240 (pełna treść orzeczenia)

Przedmiotem postępowania o unieważnienie orzeczenia prowadzonego na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149) mogą być także orzeczenia ówczesnych kolegiów karno-administracyjnych.

Kolegia karno-administracyjne, chociaż nie były one ani organami ścigania, ani organami wymiaru sprawiedliwości, to jednak były one niewątpliwie organami "pozasądowymi", wydającymi orzeczenia o odpowiedzialności za wykroczenia, a więc mogącymi stosować represje karnoprawne. Podkreślić należy, że w przepisie art. 1 ust. 1 cyt. ustawy brak jest ograniczenia jej zakresu wyłącznie do orzeczeń sądowych i to za przestępstwa, gdyż posłużono się określeniem ogólnym: "orzeczenie", co pozwala na szeroką interpretację tego określenia. Nie ulega jednak wątpliwości, że chodzi tu o represję karnoprawną, która nie może być jednak rozumiana wąsko tylko jako represja za przestępstwa, lecz musi być rozumiana szerzej jako represja także za wykroczenia. Zarówno przestępstwa, jak i wykroczenia są czynami tożsamymi z tytułu zagrożenia karą i wspólnej im cechy społecznego niebezpieczeństwa, a ponadto niekiedy sprawy o wykroczenia mogły być (i nadal mogą być) przedmiotem orzeczeń sądowych (nawet wydanych przez Sąd Najwyższy w trybie rewizji nadzwyczajnych).

Uchwała SN z dnia 24 maja 1994 r., I KZP 10/94

Standard: 43182 (pełna treść orzeczenia)