Właściwość sądu w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie (art. 8 ust. 2 i 2c)
Odszkodowanie za szkodę i zadośćuczynienie za krzywdę (art. 8)
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne z uniewinnieniem i z tego powodu nie ma potrzeby uznania go za nieważne. W tej więc sytuacji do określenia właściwości sądu właściwego do orzekania w zakresie złożonego wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie winien znaleźć zastosowanie art. 8 ust. 2 ustawy lutowej stosowany w związku z jej art. 11 ust. 1, gdyż wnioskodawca został uniewinniony, zatem należało uznać, iż nakaz „odpowiedniego stosowania przepisów art. 8–10 ustawy”, o którym mowa w tym przepisie, oznacza, że sądem właściwym miejscowo do rozpoznania przedmiotowego wniosku jest sąd, który byłby właściwy do stwierdzenia nieważności danego orzeczenia. W tej sytuacji wskazanie sądu, który jest właściwy do orzekania w sprawie wniosku (o odszkodowanie i zadośćuczynienie), winno poprzedzić ustalenie sądu, który byłby właściwy do wydania postanowienia o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.
Postanowienie SA w Szczeciniee z dnia 6 czerwca 2018 r., II AKo 51/18
Standard: 45333 (pełna treść orzeczenia)
Do rozpoznania sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie, dochodzone na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149 ze zm.), nawet jeżeli represjonowaną była osoba podlegająca jurysdykcji sądów wojskowych, wyłącznie właściwy jest sąd powszechny, a mianowicie sąd okręgowy, w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie.
W ustawie ustawodawca jednoznacznie określił sądy właściwe do orzekania w przedmiocie uregulowanym tą ustawą. W art. 2 ust. 1 tej ustawy ustawodawca określił, iż nieważność orzeczenia (wydanego przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe - art. 1 ust. 1 ustawy) stwierdza sąd wojewódzki (obecnie okręgowy) lub wojskowy sąd okręgowy.
Podobnie ustawodawca określił w art. 8 ust. 2 powołanej ustawy, że żądanie odszkodowania i zadośćuczynienia należy zgłosić odpowiednio w sądzie wojewódzkim (obecnie okręgowym) lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności orzeczenia wydanego przez organy określone w art. 1 ust. 1.
Natomiast w art. 8 ust. 2a ustawodawca określił, iż do orzekania w sprawie odszkodowania za represje stosowane przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe jest właściwy jedynie sąd powszechny, a mianowicie sąd wojewódzki (obecnie okręgowy), w którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie. Ustawodawca, zdając sobie sprawę, iż część osób represjonowana przez organy radzieckie została przekazana tym organom przez organy polskie orzeczeniem lub nawet bez wydania orzeczenia i chcąc uniknąć dzielenia okresu represji na części oraz orzekania przez różne sądy w tymże art. 8 ust. 2a ustawy, zaznaczył, iż w tych sprawach (orzekania o odszkodowaniach za represję stosowaną przez organy radzieckie) przepisy art. 9-11 ustawy nie mają zastosowania (dotyczy to zatem także art. 11 ust. 2 ustawy).
Postanowienie SN z dnia 7 grudnia 2000 r., WZ 45/00
Standard: 43160 (pełna treść orzeczenia)