Zawarcie ugody równocześnie z pojednaniem (art. 494 k.p.k.)

Zawarcie ugody przez strony w postępowaniu w sprawach z oskarżenia prywatnego podlega kontroli sądu z punktu widzenia jej dopuszczalności na podstawie art. 184 zd. 2 k.p.c.

Ani sąd cywilny, ani sąd karny nie może przyjąć i poprzeć swoim autorytetem ugody sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub też usprawiedliwionym interesem jednej ze stron. W szczególności nie można byłoby przyjąć, aby sąd akceptował ugodę, mającą świadomość, że jest ona nieważna (art. 58 § 1 i 2 k.c.) lub np. gdy oświadczenie jednej ze stron jest dotknięte tego rodzaju wadą, że powoduje jego nieważność (art. 82-87 k.c.).

Treść ugody nie może być absolutnie dowolna, lecz musi być ograniczona zasadami współżycia i ogólnymi zasadami prawnymi. Treść ugody nie może pozostawać w sprzeczności z obowiązującymi normami zarówno prawa materialnego karnego, jak i cywilnego.

Granice treści ugody określają zasady współżycia społecznego, normy obowiązującego prawa, zakres uprawnień posiadanych przez strony zawierające ugodę i usprawiedliwiony interes strony.

Kontroli dopuszczalności zawarcia ugody dokonuje przede wszystkim sąd pierwszej instancji, ale nie jest od niej zwolniony także sąd drugiej instancji w wypadku, gdy sprawa znajdzie się w jego kognicji. To zaś jest w pełni możliwe, gdy ugodzie zawartej w sprawie z oskarżenia prywatnego zawsze musi towarzyszyć pojednanie stron, które powoduje obligatoryjne umorzenie postępowania i które - co jest oczywiste - podlega zaskarżeniu jako orzeczenie kończące postępowanie.

Wyrok SN z dnia 28 maja 1998 r., I KZP 5/98

Standard: 42834 (pełna treść orzeczenia)

W ramach pojednania z ugodą strony rozstrzygają o istniejących między nimi roszczeniach lub jednają się na podstawie pewnych warunków. Przedmiotem ugody mogą być również roszczenia pozostające w związku z oskarżeniem.

Umorzenie postępowania podlega kontroli w trybie zażalenia na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego. Jednakże tenże kodeks nie przewiduje kontroli ugody, a stanowi jedynie, że ugoda taka jest tytułem egzekucji sądowej po nadaniu klauzuli wykonalności.

Tryb postępowania o nadaniu klauzuli wykonalności tytułem egzekucyjnym określony jest w sposób nie budzący wątpliwości w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. To postępowanie jest też formą kontroli co do dopuszczalności przedmiotu ugody (art. 777 pkt 1 i 3, art. 782, 795 k.p.c. oraz art. 58 k.c.).

Uchwała SN z dnia 30 listopada 1972 r., VI KZP 48/72

Standard: 41030 (pełna treść orzeczenia)