Umorzenie postępowania w razie pojednania stron (art. 492 k.p.k.)

Na postanowienie umarzające postępowanie w sprawie z oskarżenia prywatnego na skutek pojednania stron, jako zamykające drogę do wydania wyroku, przysługuje zażalenie.

Kodeks postępowania karnego nie zawiera wprawdzie przepisu dopuszczającego wyraźnie zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie z oskarżenia prywatnego w wypadku pojednania stron, nie ulega jednak wątpliwości, że na postanowienie takie jako zamykające drogę do wydania wyroku zażalenie przysługuje.

Dopuszczalność zażalenia na takie postanowienie powoduje, że jego rozpoznanie następuje według zasad dotyczących postępowania odwoławczego. Mogą więc wchodzić w rachubę w szczególności wszystkie w tym stadium postępowania sądowego przyczyny odwoławcze np. obraza przepisów postępowania wskutek umorzenia postępowania na podstawie art. 440 k.p.k. [art. 492 k.p.k.] zamiast na podstawie art. 11 pkt 7 k.p.k. [art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.], błąd w ustaleniu, że pojednanie nastąpiło, nienależyta, niezgodna z przepisami kodeksu postępowania karnego obsada sądu. Kontroli odwoławczej podlega jednak wyłącznie postępowanie i rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji w zakresie prawidłowości ustaleń faktycznych jako podstawy rozstrzygnięcia oraz prawidłowości zastosowania przepisów prawa.

Uchwała SN z dnia 30 listopada 1972 r., VI KZP 48/72

Standard: 41029 (pełna treść orzeczenia)

Umorzenie na skutek pojednania się stron postępowania karnego toczącego się w trybie oskarżenia prywatnego stanowi okoliczność wyłączającą postępowanie co do tego samego czynu [art. 11 § pkt 7 k.p.k.].

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 31 marca 1955 r. III KO 80/64 wyraził pogląd, że w wypadku zawarcia ugody przez strony w postępowaniu prywatnoskargowym i wydania wskutek tego postanowienia sądu o umorzeniu postępowania proces o ten sam czyn nie może się ponownie toczyć.

Pogląd ten zachowuje aktualność również w obecnym stanie prawnym skoro prawomocne ukończenie postępowania karnego co do tego samego czynu tej samej osoby stanowi okoliczność wyłączającą ściganie.

Jeżeli sąd na skutek pojednania się stron prawomocnie umorzył postępowanie toczące się z oskarżenia prywatnego w sprawie o czyn, który podlegał ściganiu w trybie oskarżenia publicznego, to naprawienie tego uchybienia może nastąpić w drodze wznowienia postępowania.

Uchwała SN z dnia 18 listopada 1971 r., VI KZP 49/71

Standard: 41308 (pełna treść orzeczenia)