Wymiar kary i nadzwyczajne złagodzenie kary za zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia

Jeden i ten sam mankament psychiki sprawcy występujący w chwili popełnienia czynu przestępnego, nie może być na jego korzyść uwzględniony podwójnie, raz jako przesłanka kwalifikacji prawnej czynu z art. 148 § 4 k.k., a po raz drugi jako podstawa do uznania, że został on popełniony w warunkach art. 31 § 2 k.k.

Przyjęcie, że sprawca zbrodni zabójstwa dopuścił się w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami oraz w stanie ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności jest możliwe tylko wówczas, kiedy silne wzburzenie wywołane zostało okolicznościami innymi od tych, które spowodowały stan ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym.

Silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami to tylko takie, które w ocenach społecznych może zasługiwać na pewne zrozumienie z punktu widzenia zasad moralnych.

Postanowienie SN z dnia 7 marca 2008 r., V KK 355/07

Standard: 40521 (pełna treść orzeczenia)

Wprawdzie stan silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami należy do istoty uprzywilejowanego przestępstwa zabójstwa, jednakże stopień zarówno silnego wzburzenia, jak i jego usprawiedliwianie okolicznościami z punktu widzenia etyczno-społecznego może być różny i dlatego może, jak też powinien być brany pod uwagę przy wymiarze kary za wspomniane przestępstwo.

W dniu krytycznym pokrzywdzony, będąc w stanie odurzenia alkoholowego, najpierw znęcał się fizycznie i moralnie nad oskarżoną (pobicie, publiczne wyzwiska i wyśmiewanie, groźby karalne), a następnie zaatakował ją, posługując się  siekierą, i tym samym wywołał u niej stan silnego wzburzenia oraz reakcję obronną, wyrażającą się w wyrwaniu z jego rąk tej siekiery, pchnięciu go na tapczan i zadaniu mu metalową częścią siekiery co najmniej 6 uderzeń w głowę.

W tych warunkach nie można nie zauważyć, że przedstawiony sytuacyjny sposób działania oskarżonej stoi ponadto na pograniczu działania w obronie koniecznej z przekroczeniem jej granicy, dlatego nie może uzasadniać zarzutu rażącej niewspółmierności (łagodności) orzeczonej kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Wyrok SN z dnia 9 lipca 1986 r., II KR 182/86

Standard: 39371 (pełna treść orzeczenia)

Ustalenie, że sprawca dokonanego lub usiłowanego przestępstwa zabójstwa działał pod wpływem usprawiedliwionego okolicznościami silnego wzburzenia, ograniczającego w stopniu znacznym jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu i kierowania postępowaniem, i że ów stan miał jednocześnie swoje podłoże patologiczne, które samo przez się nie skutkowało jednak wspomnianego ograniczenia, uzasadnia zakwalifikowanie takiego przestępstwa z art. 148 § 2 k.k. lub z art. 11 § 1 k.k. w związku z art. 148 § 2 k.k. [art. 148 § 4 k.k. lub z art. 13 § 1 k.k. w związku z art. 148 § 4 k.k.]

Stosowanie w takim wypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie art. 25 § 2 k.k. [art. 31 § 2 k.k.] nie jest dopuszczalne, gdyż zastosowanie tego dobrodziejstwa jest równoznaczne z przyjęciem tych samych okoliczności za podstawę zarówno uprzywilejowanego zakwalifikowania czynu sprawcy z art. 148 § 2 [4] k.k., jak i zastosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Wyrok SN z dnia 30 listopada 1978 r., II KR 257/78

Standard: 40109 (pełna treść orzeczenia)