Pełnomocnik opiekuna faktycznego wykonującego prawa nieporadnego pokrzywdzonego (art. 51 § 3 k.p.k.)

Art. 51 § 3 k.p.k. dotyczy wyłącznie takich uprawnień, które przysługują danej osobie jako pokrzywdzonemu. W szczególności dotyczy to np. oświadczenia o przystąpieniu do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego czy też złożenia wniosku o orzeczenie środka karnego z art. 46 § 1 k.k. Uprawnienia przysługujące danej osobie jako oskarżycielowi posiłkowemu (w tym oskarżycielowi posiłkowemu subsydiarnemu), osoba ta może wykonywać osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika, którym zgodnie z art. 88 k.p.k. może być adwokat lub radca prawny.

Postanowienie SN z dnia 23 maja 2013 r., III KK 52/13

Standard: 41899 (pełna treść orzeczenia)

Pełnomocnik opiekuna faktycznego wykonującego prawa nieporadnego pokrzywdzonego (art. 51 § 3 k.p.k.) jest uprawniony, w ramach ogólnego umocowania do wszelkich czynności łączących się z daną sprawą (art. 91 k.p.c. w zw. z art. 89 k.p.k.), do skutecznego złożenia wniosku o ściganie (art. 12 § 1 k.p.k.); wniosek taki może być co do zasady cofnięty w postępowaniu sądowym za zgodą sądu – do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej (art. 12 § 3 k.p.k.).

Gdy idzie o zakres uprawnień opiekuna faktycznego, trzeba zauważyć, że art. 51 § 3 k.p.k. nie dokonuje rozróżnienia praw pokrzywdzonego na te, które wolno wykonywać tylko jemu, i na te, które może realizować także jego opiekun faktyczny. Zatem – w myśl reguły lege non distinguente nec nostrum est distinguere („tam gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie jest wolno ich wprowadzać interpretatorowi”) – przyjąć należy, że opiekun faktyczny, o którym mowa w komentowanym przepisie, może realizować uprawnienia przyznane przez ustawę pokrzywdzonemu.

Opiekun faktyczny nieporadnego pokrzywdzonego - podobnie jak przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której stałą pieczą pozostaje w myśl art. 51 § 2 k.p.k. pokrzywdzony małoletni (zob. uchw. 7 s. SN z 17 grudnia 1970 r., VI KZP 43/68) – może tym samym złożyć wniosek o ściganie w każdym stadium toczącego się postępowania, w tym również w postępowaniu odwoławczym. Wniosek taki musi być wyraźnym przejawem woli ścigania karnego i musi być poprzedzony stosownym pouczeniem osoby uprawnionej (art. 12 § 1 i 2 k.p.k.). Jego złożenie konwaliduje nieprawidłową sytuację, jaką było prowadzenie postępowania mimo braku wniosku o ściganie (zob. wyr. SN z 4 kwietnia 2000 r., V KKN 29/00).

Postanowienie SN z dnia 23 października 2012 r., III KK 2/12

Standard: 39617 (pełna treść orzeczenia)